Πόσο συχνή είναι η ναυτία και οι έμετοι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Η συχνότητα της εμφάνισης ναυτίας με ή χωρίς επεισόδια εμέτου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης κυμαίνεται ανάλογα με τη μελέτη μεταξύ του 50% και του 90% των κυήσεων. Υπάρχει δε η εκτίμηση πως περίπου στο 35% των εγκύων, που παρουσιάζουν ναυτίες με επεισόδια εμέτου, η ένταση των συμπτωμάτων είναι τέτοια, που να οδηγεί σε περιορισμό της κοινωνικής και επαγγελματικής δραστηριότητας.
Σε γενικές γραμμές, τα πρώτα συμπτώματα ναυτίας εμφανίζονται μεταξύ της 9ης και 10ης εβδομάδας της κύησης, χωρίς να αποκλείεται να εμφανιστούν και νωρίτερα, μεταξύ των 6 και των 8 εβδομάδων κύησης (Liu και συνεργάτες, 2022). Συνήθως η κορύφωση των συμπτωμάτων λαμβάνει χώρα μεταξύ της 11ης και 13ης εβδομάδας, ενώ η λύση τους εντοπίζεται μεταξύ της 12ης και της 14ης εβδομάδας της κύησης. Άλλα πάλι στοιχεία καταδεικνύουν, πως η κορύφωση των συμπτωμάτων εντοπίζεται μεταξύ των 16 και των 20 εβδομάδων (Liu και συνεργάτες, 2022). Υπάρχει όμως και ένα ποσοστό 1% με 10% των κυήσεων στις οποίες η συμπτωματολογία μπορεί να επιμείνει μέχρι και τις 20 με 22 εβδομάδες της κύησης.
Φαίνεται δε, πως σε κάποιες περιπτώσεις η ένταση της ναυτίας και η συχνότητα των επεισοδίων εμέτου είναι τέτοια, που τελικά συστήνεται η νοσηλεία της εγκύου, προκειμένου να λάβει ενδοφλεβίως τα απαραίτητα υγρά και να αντιμετωπισθεί η αφυδάτωση, αλλά και να της χορηγηθούν τα κατάλληλα αντιεμετικά. Τότε μιλάμε για υπερέμεση κύησης, η οποία έχει υπολογισθεί, ότι αφορά περίπου το 1,2% των κυήσεων (Einarson και συνεργάτες, 2013).
Ποιες είναι οι διαιτητικές οδηγίες, που δίνονται στην έγκυο, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη ναυτία και τους εμέτους;
Σε γενικές γραμμές συνιστάται στην έγκυο, που υποφέρει από ναυτία, να αποφεύγει τις πικάντικες τροφές και τα καρυκεύματα, αλλά και τα πολύ λιπαρά τρόφιμα, ενώ καλείται να επιλέγει τροφές με ήπια γεύση και υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (ACOG, 2004). Η πρόσληψη πρωτεϊνών, η οποία συνιστάται να αντιπροσωπεύει το 10% με 35% της προσλαμβανόμενης ενέργειας, ιδανικά κατανέμεται σε 5 γεύματα μέσα στην ημέρα, προκειμένου να μειωθεί η κινητικότητα του στομάχου και να περιοριστούν τα συμπτώματα. Πηγές πρωτεΐνης είναι το άπαχο κρέας, το ψάρι και τα όσπρια (Rondanelli και συνεργάτες, 2025).
Η κάλυψη του 45% με 60% των αναγκών της εγκύου σε ενέργεια συνιστάται να προέρχεται από υδατάνθρακες, προκειμένου αφενός να σταθεροποιηθούν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, αφετέρου να μειωθεί η ένταση της ναυτίας. Καλό θα ήταν να προτιμώνται υδατάνθρακες, που προέρχονται από σιτηρά ολικής άλεσης ή όσπρια, αλλά και λαχανικά όπως οι πατάτες, το καλαμπόκι (αυτά τα δύο γενικά αποφεύγονται, αν εκδηλωθεί διαβήτης κύησης) ή τα φασόλια (Rondanelli και συνεργάτες, 2025).
Υπάρχει κάποια «καλοκαιρινή» τροφή με ωραία γεύση, που θα μπορούσε να με βοηθήσει να αντιμετωπίσω τη ναυτία τώρα, που είμαι έγκυος;
Στο σημείο αυτό, κάποιος, που θα επηρεαζόταν από το τραγούδι των τεττίγων (όπως οι αρχαίοι αποκαλούσαν τα τζιτζίκια), δεν θα μπορούσε παρά να θυμηθεί τους στίχους του τραγουδιού του Σαββόπουλου:
«Καλοκαίρι
με μισόκλειστες τις γρίλιες μεσημέρι
καλοκαίρι
καθρεφτάκια και μια θάλασσα που τρέμει
στο ταβάνι και τους γύψους μεσημέρι
καλοκαίρι
με τον κούκο μέσ’ τα πεύκα και στ’ αμπέλι
καλοκαίρι
στόμα υγρό, μικροί λαγώνες, καλοκαίρι
με τη φέτα το καρπούζι στο ‘να χέρι
με φιλιά μισολιωμένα, καλοκαίρι
καλοκαίρι
λίγες φλούδες στης κουζίνας το μαχαίρι»
Το καρπούζι είναι το «σήμα κατατεθέν» του ελληνικού καλοκαιριού, αλλά και βάλσαμο για την έγκυο, που πάσχει από ναυτίες!
Το καρπούζι (μαζί με το μήλο) φαίνεται, πως είναι το καλύτερα ανεκτό τρόφιμο από εγκύους, που υποφέρουν από υπερέμεση κύησης (το ψωμί είναι το λιγότερο ανεκτό τρόφιμο) (Tan και συνεργάτες, 2020; Tan και συνεργάτες, 2021).
Μάλιστα, μία από τις ανησυχίες, που αντιμετωπίζουμε, όταν μία γυναίκα πάσχει από υπερέμεση κύησης, είναι η μη ικανοποιητική πρόσληψη βάρους. Συγκεκριμένα, η υπερέμεση κύησης χαρακτηρίζεται από την εκδήλωση της «τριάδας» (Tan και συνεργάτες, 2023):
• απώλεια άνω του 5% του σωματικού βάρους, όπως αυτό υπολογίσθηκε πριν από την εγκυμοσύνη
• αφυδάτωση
• ηλεκτρολυτικές διαταραχές
Η κατανάλωση καρπουζιού από γυναίκες με υπερέμεση κύησης οδηγεί στην επιθυμητή για τις εγκύους αυτές πρόσληψη βάρους, στην άμβλυνση της ενοχλητικής συμπτωματολογίας, αλλά και στη σαφή μείωση των πιθανοτήτων χρείας εκ νέου εισαγωγής της γυναίκας στο νοσοκομείο εντός δύο εβδομάδων από το εξιτήριο από το «σύνηθες» 21,1% με 37,5% στο 9,4% με 9,5% (Tan και συνεργάτες, 2023). Πάντως, για να μην φοβάστε, ότι τελικά θα «παχύνετε» από το καρπούζι, αξίζει να αναφερθούμε σε μελέτη, στην οποία συμμετείχαν υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, εκ των στοιχείων της οποίας κατεδείχθη, ότι η κατανάλωση καρπουζιού επιταχύνει την εκδήλωση του αισθήματος κορεσμού και τελικά οδηγεί σε μείωση του Δείκτη Μάζας Σώματος (Body Mass Index/ BMI) (Lum και συνεργάτες, 2019).
Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, που σας απασχολεί!
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
ACOG (American College of Obstetrics and Gynecology). American College of Obstetrics and Gynecology Practice Bulletin: nausea and vomiting of pregnancy. Obstet Gynecol. 2004 Apr;103(4):803-14. PMID: 15051578.
Einarson TR, Piwko C, Koren G. Prevalence of nausea and vomiting of pregnancy in the USA: a meta analysis. J Popul Ther Clin Pharmacol. 2013;20(2):e163-70. Epub 2013 Jul 14. PMID: 23863545.
Liu C, Zhao G, Qiao D, Wang L, He Y, Zhao M, Fan Y, Jiang E. Emerging Progress in Nausea and Vomiting of Pregnancy and Hyperemesis Gravidarum: Challenges and Opportunities. Front Med (Lausanne). 2022 Jan 10;8:809270. doi: 10.3389/fmed.2021.809270. PMID: 35083256; PMCID: PMC8785858.
Lum T, Connolly M, Marx A, Beidler J, Hooshmand S, Kern M, Liu C, Hong MY. Effects of Fresh Watermelon Consumption on the Acute Satiety Response and Cardiometabolic Risk Factors in Overweight and Obese Adults. Nutrients. 2019 Mar 12;11(3):595. doi: 10.3390/nu11030595. PMID: 30870970; PMCID: PMC6470521.
Rondanelli M, Perna S, Cattaneo C, Gasparri C, Barrile GC, Moroni A, Minonne L, Lazzarotti A, Mansueto F, Mazzola G. A Food Pyramid and Nutritional Strategies for Managing Nausea and Vomiting During Pregnancy: A Systematic Review. Foods. 2025 Jan 23;14(3):373. doi: 10.3390/foods14030373. PMID: 39941966; PMCID: PMC11817518.
Tan PC, Kartik B, Thanendran P, Zakaria R, Win ST, Omar SZ. Taste, smell and food-related nausea and vomiting responses in hyperemesis gravidarum: A case-controlled study. Sci Rep. 2020 Mar 10;10(1):4445. doi: 10.1038/s41598-020-61114-y. PMID: 32157169; PMCID: PMC7064589.
Tan GN, Tan PC, Hong JGS, Kartik B, Omar SZ. Rating of four different foods in women with hyperemesis gravidarum: a randomised controlled trial. BMJ Open. 2021 May 13;11(5):e046528. doi: 10.1136/bmjopen-2020-046528. PMID: 33986063; PMCID: PMC8126296.
Tan PC, Ramasandran G, Sethi N, Razali N, Hamdan M, Kamarudin M. Watermelon and dietary advice compared to dietary advice alone following hospitalization for hyperemesis gravidarum: a randomized controlled trial. BMC Pregnancy Childbirth. 2023 Jun 17;23(1):450. doi: 10.1186/s12884-023-05771-7. PMID: 37330467; PMCID: PMC10276427.
