Ολίγη από ιστορία…
Ο «επίσημος» όρος, με τον οποίο αναφερόμαστε στους πόνους περιόδου είναι «δυσμηνόρροια». Η δυσμηνόρροια επηρεάζει τη ζωή πάρα πολλών γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.
Παραδοσιακά η δυσμηνόρροια αντιμετωπιζόταν ως ένα ελάσσονος σημασίας άλγος. Η εμφάνισή της μάλιστα αποδιδόταν σε συναισθηματικές διαταραχές, οι οποίες εθεωρείτο, πως ήταν «συνυφασμένες με τη γυναικεία ψυχοσύνθεση», ή με «έκλυτη» ζωή χαρακτηριζόμενη από σεξουαλική ελευθεριότητα.
Πλέον τα επιστημονικά στοιχεία, που διαθέτουμε και έχουν προκύψει από πληθώρα μελετών, μας έχουν κάνει να αναθεωρήσουμε τις απόψεις αυτές.
Ποια είναι τα είδη δυσμηνόρροιας;
Διακρίνουμε δύο κατηγορίες δυσμηνόρροιας:
• Την πρωτοπαθή
• Τη δευτεροπαθή
Τι είναι η πρωτοπαθής δυσμηνόρροια;
Πρωτοπαθής ονομάζεται η «κοινή» δυσμηνόρροια, η οποία δεν προκαλείται από συγκεκριμένη παθολογία.
Ο πόνος ξεκινάει συνήθως ξεκινάει 24 με 48 ώρες πριν ή με την έναρξη αυτής καθαυτής της εμμηνορρυσίας.
Το άλγος εντοπίζεται πιο συχνά στο υπογάστριο (χαμηλά στην κοιλιά), ενώ κάποιες γυναίκες αναφέρουν πόνο και στην οσφύ ή στους γλουτούς. Η διάρκεια του πόνου κυμαίνεται από 12 έως και 72 ώρες και ενδέχεται να συνοδεύεται από ναυτία, έμετο, καταβολή ή ακόμα και διάρροια.
Συχνά η ένταση του πόνου στην πρωτοπαθή δυσμηνόρροια παρουσιάζει μία κάμψη όσο η γυναίκα μεγαλώνει, ενώ μετά τον τοκετό τα συμπτώματα μπορεί να αμβλυνθούν σημαντικά ή ακόμα και να εξαφανισθούν.
Τι είναι η δευτεροπαθής δυσμηνόρροια;
Δευτεροπαθής ονομάζεται η δυσμηνόρροια, όταν η εμφάνισή της συνδέεται με κάποια υποκείμενη παθολογία, συνηθέστερα ενδομητρίωση και αδενομύωση.
Η άσκηση βοηθάει στην αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας;
Με τον όρο «δυσμηνόρροια», τουλάχιστον στα πλαίσια του παρόντος πονήματος, αναφερόμαστε κατά κύριο λόγο στην πρωτοπαθή δυσμηνόρροια, αφού η αντιμετώπιση του σχετικού άλγους στη δευτεροπαθή δυσμηνόρροια προϋποθέτει τη λήψη και των απαραίτητων θεραπευτικών μέτρων προκειμένου να αντιμετωπισθεί η υποφώσκουσα παθολογία (δηλαδή η «κρυμμένη» παθολογία, που προκαλεί τη δυσμηνόρροια).
Σε δημοσιευμένη ανασκόπηση της σχετικής επιστημονικής βιβλιογραφίας, οι τύποι άσκησης, των οποίων εξετάσθηκε η αποτελεσματικότητα ως προς την αντιμετώπιση της πρωτοπαθούς δυσμηνόρροιας, ήταν τόσο ασκήσεις χαμηλής έντασης (π.χ. διατάσεις ή yoga), όσο και ασκήσεις υψηλής έντασης (π.χ. Zumba ή αεροβική άσκηση), αλλά όχι ασκήσεις με αντιστάσεις (π.χ. ασκήσεις με βάρη). Τα αποτελέσματα των σχετικών μελετών ήταν μάλλον ενθαρρυντικά, αφού η άσκηση φάνηκε, πως συνδράμει στη μείωση των πόνων περιόδου (Armour και συνεργάτες, 2019a). Σε ανάλογα συμπεράσματα κατέληξαν και οι συντάκτες άλλων αντίστοιχων μελετών ανασκόπησης της βιβλιογραφίας (Armour και συνεργάτες, 2019b; Xiang και συνεργάτες, 2025).
Ειδικά η αεροβική άσκηση μάλιστα φαίνεται, πως ωφελεί ιδιαίτερα τις γυναίκες με δυσμηνόρροια (Rigal και συνεργάτες, 2024; Cai και συνεργάτες, 2025).
Σε γενικές γραμμές πάντως, προκειμένου η μείωση της δυσμηνόρροιας να γίνει αισθητή, χρειάζεται η γυναίκα να εντάξει την άσκηση στη ζωή της με συστηματικό τρόπο, για παράδειγμα 3 ή περισσότερες φορές την εβδομάδα για 45 με 60 λεπτά την κάθε φορά (Armour και συνεργάτες, 2019a; Cai και συνεργάτες, 2025).
Το κολύμπι – ως είδος αεροβικής άσκησης – βοηθάει στην αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας;
Καταρχάς, ως αεροβική άσκηση ορίζεται οποιαδήποτε μορφή φυσικής άσκησης, στα πλαίσια της οποίας ενεργοποιούνται ταυτόχρονα πολλές μυϊκές ομάδες και κύριο χαρακτηριστικό της είναι η ρυθμικότητα. Τέτοιου είδους ασκήσεις είναι η ποδηλασία, ο χορός, το τρέξιμο σε μεσαίες και μεγάλες αποστάσεις, το περπάτημα και φυσικά η κολύμβηση (Patel και συνεργάτες, 2017). Η αεροβική άσκηση έχει συνδεθεί με την αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος, αλλά και με την έκκριση ενδορφινών. Οι ενδορφίνες θεωρούνται ενδογενή (δηλαδή τα παράγει ο ίδιος ο οργανισμός) πεπτίδια (δηλαδή πρωτεΐνες), που λειτουργούν ως «φυσικά» αναλγητικά και μειώνουν τον πόνο, όπως και τους πόνους περιόδου (Rigal και συνεργάτες, 2024).
Έχει παρατηρηθεί άλλωστε, πως η επαφή με το νερό ενεργοποιεί νευρικές απολήξεις στο δέρμα, δια των οποίων «διαβιβάζεται πληροφορία» στα «βαθύτερα» μέρη του σώματος και έτσι διεγείρεται το ανοσοποιητικό σύστημα (το σύστημα δηλαδή, που είναι «επιφορτισμένο» με την άμυνα του οργανισμού έναντι κινδύνων, όπως είναι τα μικρόβια, οι ιοί και ο καρκίνος), ενώ παράλληλα ρυθμίζεται η έκκριση των ορμονών, που συνδέονται με την ψυχική πίεση (το stress) και βελτιώνεται η κυκλοφορία του αίματος σε διάφορα μέρη του σώματος και ειδικότερα στον εγκέφαλο, του οποίου η λειτουργία επηρεάζεται και τέλος μειώνεται η «ευαισθησία» στον πόνο. Η επαφή με το νερό θεωρείται άλλωστε, πως έχει καταπραϋντικές ιδιότητες επί του νευρικού συστήματος και βοηθάει στην εμπέδωση αισθήματος ηρεμίας (Witkoś και συνεργάτες, 2022).
Δεν είναι τυχαίο, πως και το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων και Γυναικολόγων (American College of Obstetricians and Gynecologists/ ACOG), συμπεριλαμβάνει το κολύμπι μεταξύ των μέτρων, που θα μπορούσαν να ληφθούν προκειμένου να μειωθούν οι πόνοι περιόδου!
Είναι δυνατόν η δυσμηνόρροια να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά χωρίς τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής;
Η φαρμακευτική αγωγή πρώτης γραμμής, η οποία χορηγείται σε γυναίκες με πρωτοπαθή δυσμηνόρροια περιλαμβάνει παυσίπονα αντιφλεγμονώδη και σπασμολυτικά. Μάλιστα η θεραπεία αυτή καθίσταται αποτελεσματικότερη, αν η λήψη της ξεκινήσει μία ημέρα πριν από την αναμενόμενη έναρξη της εμμηνορρυσίας και της δυσμηνόρροιας.
Σε γυναίκες, των οποίων ο πόνος ανθίσταται στη θεραπεία με παυσίπονα, ενδέχεται να χορηγηθούν αντισυλληπτικά δισκία (Ju και συνεργάτες, 2014) ή δισκία προγεστερόνης.
Όμως, φαίνεται, πως η χορήγηση της «τυπικής» αναλγητικής αγωγής στα πλαίσια της αντιμετώπισης της δυσμηνόρροιας δεν έχει πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών με έντονο άγχος (Pakpour και συνεργάτες, 2020).
Η κλινική ύπνωση είναι μία μέθοδος, η οποία χρησιμοποιείται με επιτυχία στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου ενισχύοντας σημαντικά την αποτελεσματικότητα της όποιας φαρμακευτικής αγωγής, οπότε και χάρη στη μέθοδο αυτή βελτιώνεται σημαντικά η ποιότητα της ζωής του ατόμου. Η συγκεκριμένη μέθοδος έχει δοκιμαστεί και στην αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας. Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά με τις υποβληθείσες στη θεραπεία αυτή να δηλώνουν αισθητή βελτίωση της συμπτωματολογίας με τον πόνο να αμβλύνεται σε σημαντικό βαθμό (Farshbaf και συνεργάτες, 2017). Η μείωση του άλγους της περιόδου με την κλινική ύπνωση περιγράφεται μάλιστα ως συγκρίσιμη με αυτή, που επιτυγχάνεται δια της χορήγησης μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών (Shah και συνεργάτες, 2014; Shah και συνεργάτες, 2017; Rashidi και συνεργάτες, 2023). Επιπροσθέτως, χάρη στην κλινική ύπνωση επιτυγχάνεται, παράλληλα με τη μείωση του άλγους, και βελτίωση της ψυχικής κατάστασης της γυναίκας, η οποία ενίοτε κατά τις ημέρες της εμμήνου ρύσεως παρουσιάζεται διαταραγμένη (Wang & Wang, 2021; Cheng και συνεργάτες, 2022).
Χάρη στην κλινική ύπνωση είναι εξάλλου δυνατόν να αρθούν (να «εξαφανισθούν») και παράγοντες, οι οποίοι, όπως φαίνεται και από τη διεθνή βιβλιογραφία, αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης δυσμηνόρροιας ή συνδέονται με αύξηση της έντασής της, όπως είναι το κάπνισμα και η παχυσαρκία. Με την κλινική ύπνωση είναι δυνατόν να επιτευχθεί διακοπή του καπνίσματος. Επίσης, χάρη στη συγκεκριμένη μέθοδο είναι δυνατόν να βοηθηθεί η ενδιαφερόμενη αφενός να αποφύγει την παρορμητική υπερφαγία, αφετέρου να διαμορφώσει έναν δομημένο τρόπο διατροφής, προκειμένου να επιτευχθεί η επιθυμητή απώλεια βάρους.
Ποιοι ασκούν τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία;
Σύμφωνα και με τις οδηγίες τόσο της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας (National Health Service/ NHS), όσο και του Βασιλικού Κολλεγίου των Ψυχιάτρων (Royal College of Psychiatrists) (αμφότεροι είναι θεσμικοί φορείς του χώρου της υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο), υπνοθεραπεία ασκούν επαγγελματίες υγείας, όπως είναι οι ιατροί, οι οποίοι έχουν λάβει τη σχετική εκπαίδευση και πιστοποίηση, ενώ – ιδανικά – είναι και μέλη διεθνών οργανισμών, που σχετίζονται με την υπνοθεραπεία.
Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, που σας απασχολεί!
Δείτε και τα σχετικό videos, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Armour M, Ee CC, Naidoo D, Ayati Z, Chalmers KJ, Steel KA, de Manincor MJ, Delshad E. Exercise for dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev. 2019 (a) Sep 20;9(9):CD004142. doi: 10.1002/14651858.CD004142.pub4. PMID: 31538328; PMCID: PMC6753056.
Armour M, Smith CA, Steel KA, Macmillan F. The effectiveness of self-care and lifestyle interventions in primary dysmenorrhea: a systematic review and meta-analysis. BMC Complement Altern Med. 2019 (b) Jan 17;19(1):22. doi: 10.1186/s12906-019-2433-8. PMID: 30654775; PMCID: PMC6337810.
Cai J, Liu M, Jing Y, Yin Z, Kong N, Guo C. Aerobic exercise to alleviate primary dysmenorrhea in adolescents and young women: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Acta Obstet Gynecol Scand. 2025 May;104(5):815-828. doi: 10.1111/aogs.15042. Epub 2025 Jan 30. PMID: 39887989; PMCID: PMC11981095.
CHENG Zuheng, WANG Yiran, WANG Enjie, XIAO Yufang, DONG Mingming. Analysis of hypnotherapy on improving the symptoms of primary dysmenorrhea in female college students[J]. CHINESE JOURNAL OF SCHOOL HEALTH, 2022, 43(11): 1707-1712. doi: 10.16835/j.cnki.1000-9817.2022.11.026
Fakari, F. R., Kashani, Z. A., Alizadeh, S., Talebi, A., Pakzad, R., & Abdi, F. (2023). Effect of Hypnosis in Adolescents: A Narrative Review. Journal of Pediatrics Review, 11(1).
Farshbaf Manei Sefat, F., Abolghasemi, A., Barahmand, U., & Hajloo, N. (2017). Comparing the effectiveness of cognitive behavioral therapy and hypnosis therapy pain self-efficacy and pain severity in girls with primary dysmenorrhea. Armaghane danesh, 22(1), 87-103.
Ju H, Jones M, Mishra G. The prevalence and risk factors of dysmenorrhea. Epidemiol Rev. 2014;36:104-13. doi: 10.1093/epirev/mxt009. Epub 2013 Nov 26. PMID: 24284871.
Pakpour AH, Kazemi F, Alimoradi Z, Griffiths MD. Depression, anxiety, stress, and dysmenorrhea: a protocol for a systematic review. Syst Rev. 2020 Mar 26;9(1):65. doi: 10.1186/s13643-020-01319-4. PMID: 32216827; PMCID: PMC7098110.
Patel H, Alkhawam H, Madanieh R, Shah N, Kosmas CE, Vittorio TJ. Aerobic vs anaerobic exercise training effects on the cardiovascular system. World J Cardiol. 2017 Feb 26;9(2):134-138. doi: 10.4330/wjc.v9.i2.134. PMID: 28289526; PMCID: PMC5329739.
Rigal P, Bonnet S, Vieira Á, Carvalhais A, Lopes S. Therapeutic Physical Exercise for Dysmenorrhea: A Scoping Review. J Funct Morphol Kinesiol. 2024 Dec 27;10(1):10. doi: 10.3390/jfmk10010010. PMID: 39846651; PMCID: PMC11755451.
Shah M, Monga A, Patel S, Shah M, Bakshi H. The effect of hypnosis on dysmenorrhea. Int J Clin Exp Hypn. 2014;62(2):164-78. doi: 10.1080/00207144.2014.869128. PMID: 24568323.
Shah, Maitri; Monga, Anuradha; Patel, Sangita V.1; Shah, Malay1; Bakshi, Harsh2. Pain relief in dysmenorrhea: Exploring hypnosis as an alternative therapy. CHRISMED Journal of Health and Research 3(3):p 197-202, Jul–Sep 2016. | DOI: 10.4103/2348-3334.183741
Wang, Y., & Wang, T. (2021). Intervention study on hypnotherapy of primary dysmenorrhea in female college students. Psychosom Med Res, 3(4), 189.
Witkoś J, Błażejewski G, Hagner-Derengowska M, Makulec K. The Impact of Competitive Swimming on Menstrual Cycle Disorders and Subsequent Sports Injuries as Related to the Female Athlete Triad and on Premenstrual Syndrome Symptoms. Int J Environ Res Public Health. 2022 Nov 28;19(23):15854. doi: 10.3390/ijerph192315854. PMID: 36497928; PMCID: PMC9737121.
Xiang Y, Li Q, Lu Z, Yu Z, Ma G, Liu S, Li Y. Efficacy and safety of therapeutic exercise for primary dysmenorrhea: a systematic review and meta-analysis. Front Med (Lausanne). 2025 Feb 26;12:1540557. doi: 10.3389/fmed.2025.1540557. PMID: 40078380; PMCID: PMC11896821.
