Τι είναι το Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο;
Το Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο είναι ευρύτερα γνωστό με το αγγλικό αρκτικόλεξο P.M.S. (Premenstrual Syndrome). Με τον όρο Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο αναφερόμαστε σε μία ομάδα σημαντικών σωματικών και ψυχικών συμπτωμάτων, τα οποία εκδηλώνονται τις δύο εβδομάδες πριν την εμμηνορρυσία, με αποτέλεσμα η γυναίκα να αναφέρει σημαντική δυσφορία και δυσκολία στην εν γένει της λειτουργία εντός του οικογενειακού, κοινωνικού και επαγγελματικού περιγύρου. Τα συμπτώματα αυτά κατά κανόνα «λύονται» αυτόματα λίγες ημέρες μετά την έναρξη της εμμηνορρυσίας (Gudipally & Sharma, 2023).
Η επίπτωση, που η έμμηνος ρύση έχει στην ψυχολογία της γυναίκας, είχε καταγραφεί από τους Αρχαίους Έλληνες. Όμως το σύνδρομο αυτό αντιμετωπίστηκε ως ξεχωριστή κλινική οντότητα για πρώτη φορά το 1931 από τον Robert T. Frank (FRANK, 1931). Αυτός καθαυτός ο όρος «Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο» (Premenstrual Syndrome) διατυπώθηκε αρχικά το 1953 από τους Raymond Green και Katharina Dalton (GREENE & DALTON, 1953).
Πόσο συχνό είναι το P.M.S.;
Έχει υπολογισθεί, πως συμπτώματα σχετιζόμενα με το Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο επηρεάζουν τη ζωή του 47,8% των γυναικών σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ το 20% αυτών αναφέρουν ιδιαίτερα έντονη συμπτωματολογία, με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η καθημερινότητά τους, οι υπόλοιπες αναφέρουν αβληχρά (ελαφρά) συμπτωματολογία (Gudipally & Sharma, 2023).
Μα ποια είναι τα συμπτώματα του P.M.S.;
Περισσότερα από 100 συμπτώματα έχουν συσχετισθεί με το Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο. Η εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία των συμπτωμάτων, τα οποία αποδίδονται στην κατάσταση αυτή, είναι και ο λόγος, που η διάγνωσή του είναι σε πολλές περιπτώσεις μάλλον δυσχερής.
Ο κατάλογος με τα πιο χαρακτηριστικά μεταξύ των συμπτωμάτων αυτών περιλαμβάνει (Gudipally & Sharma, 2023):
• Τον τυμπανισμό (το φούσκωμα στην κοιλιά δηλαδή)
• Την κεφαλαλγία
• Τη Μαστωδυνία (τον πόνο στους μαστούς). Το άλγος αυτό συνδέεται και με την εμφάνιση οιδήματος (πρηξίματος) στους μαστούς.
• Τις Μυαλγίες και τις Αρθραλγίες
• Την Καταβολή (αίσθημα κόπωσης)
• Την Έξαρση της ακμής
• Τη Ναυτία
• Την Αύξηση του σωματικού βάρους μέχρι και κατά ένα κιλό, που συνδέεται με κατακράτηση υγρών
Αντίστοιχα, ο κατάλογος με το χαρακτηριστικότερα συμπεριφορικά και ψυχολογικά συμπτώματα περιλαμβάνει:
• Ένταση και άγχος
• Καταθλιπτική διάθεση
• Απότομες αλλαγές της ψυχικής διάθεσης
• Αϋπνία (και διαταραχές του ύπνου γενικότερα)
• Απότομη έναρξη κλάματος
• Τάση προς κοινωνική απομόνωση
• Μείωση γενετήσιας ορμής (μειωμένη λίμπιντο)
• Μειωμένη αυτοεκτίμηση
• Δυσκολίες συγκέντρωσης
• Αλλαγές στην όρεξη (επιθυμία για συγκεκριμένες τροφές – «λιγούρες»)
Τι είναι η Προεμμηνορροϊκή Δυσφορική Διαταραχή (Premenstrual Dysphoric Disorder – P.M.D.D.);
Με τον όρο Προεμμηνορροϊκή Δυσφορική Διαταραχή αναφερόμαστε σε μία ιδιαιτέρως έντονη συμπτωματολογία του Προεμμηνορροϊκού Συνδρόμου, η οποία επηρεάζει τη ζωή ποσοστού γυναικών, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ του 3% και του 8%. Μάλιστα, η Προεμμηνορροϊκή Δυσφορική Διαταραχή συμπεριελήφθη στην πέμπτη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Πνευματικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ένωσης Ψυχιάτρων (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – DSM-5). Για να τεθεί δε διάγνωση της συγκεκριμένης διαταραχής χρειάζεται να πληρούνται τα εξής 4 κριτήρια (Mishra και συνεργάτες, 2023):
Κριτήριο 1 – Χρειάζεται να συνυπάρχουν τουλάχιστον 5 από τα ακόλουθα 11 κριτήρια (μεταξύ των οποίων να συμπεριλαμβάνεται και τουλάχιστον 1 από τα πρώτα 4):
1. Έκδηλη καταθλιπτική διάθεση, αισθήματα απελπισίας ή σκέψεις αυτοαποδοκιμασίας
2. Έκδηλο άγχος, ένταση, ή/και συναισθήματα αγωνίας ή νευρικότητας
3. Έκδηλη συναισθηματική αστάθεια (π.χ., εναλλαγές της διάθεσης, αισθάνεται ξαφνικά λυπημένη ή δακρυσμένη, ή αυξημένη ευαισθησία στην απόρριψη)
4. Έκδηλη ευερεθιστότητα ή θυμός ή έντονες διαπροσωπικές συγκρούσεις
5. Μειωμένο ενδιαφέρον στις συνήθεις δραστηριότητες (π.χ., εργασία, σχολείο, φίλοι, χόμπι).
6. Υποκειμενική δυσκολία στη συγκέντρωση.
7. Εμβροντησία, ασυνήθιστη ταραχή, ή έκδηλη έλλειψη ενέργειας.
8. Έκδηλη αλλαγή στην όρεξη, υπερφαγία ή σφοδρή επιθυμία λήψης συγκεκριμένου τροφίμου.
9. Υπερυπνία ή αϋπνία.
10. Η αίσθηση του να είναι καταβεβλημένες ή εκτός ελέγχου.
11. Σωματικά συμπτώματα όπως ευαισθησία στο στήθος ή πρήξιμο, αρθραλγία ή μυαλγία, αίσθηση «τυμπανισμού» ή αύξησης του σωματικού βάρους
Κριτήριο 2 – Η ένταση της συμπτωματολογίας χρειάζεται να είναι αρκετά υψηλή, ώστε να επηρεάζεται δυσμενώς η κοινωνική, επαγγελματική, ερωτική ή η εκπαιδευτική ζωή της γυναίκας.
Κριτήριο 3 – Πρέπει η συμπτωματολογία να σχετίζεται με την έμμηνο ρύση και όχι με κάποια άλλη ψυχική διαταραχή.
Κριτήριο 4 – Τα κριτήρια 1,2, και 3 θα πρέπει να επιβεβαιωθούν δια της βαθμολόγησής τους σε ημερήσια βάση για τουλάχιστον 2 διαδοχικού κύκλους
Πού οφείλεται το Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο;
Ο ακριβής μηχανισμός, που οδηγεί στην εμφάνιση του Προεμμηνορροϊκού Συνδρόμου δεν έχει – προς το παρόν τουλάχιστον – διασαφηνισθεί. Φαίνεται, όμως, πως πολλοί είναι οι παράγοντες που συμμετέχουν στο μηχανισμό αυτόν.
Καταρχήν έχει «ενοχοποιηθεί», όσον αφορά την εμφάνιση της συμπτωματολογίας αυτής η κυκλική διακύμανση των επιπέδων των ορμονών, που ρυθμίζουν τον εμμηνορροϊκό κύκλο, στο αίμα τις γυναίκας. Τα επίπεδα των ορμονών αυτών δεν είναι σταθερά, αλλά μεταβάλλονται με κυκλικό τρόπο, καθορίζοντας έτσι τη λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος της γυναίκας.
Ενδέχεται οι οργανισμοί των γυναικών, που εμφανίζουν συμπτώματα του P.M.S. να «δυσκολεύονται» να προσαρμοστούν στις μεταβολές των επιπέδων των ορμονών αυτών στο αίμα.
Η θεωρία αυτή φαίνεται μάλιστα να ενισχύεται από την εξαφάνιση των συμπτωμάτων του Προεμμηνορροϊκού Συνδρόμου μετά την εμμηνόπαυση ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οπότε και η διακύμανση των επιπέδων των ορμονών αυτών σταματά.
Η εμφάνιση του συγκεκριμένου συνδρόμου έχει συσχετισθεί και με την έλλειψη Σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Η Σεροτονίνη ανήκει στην κατηγορία των ουσιών, που ονομάζονται Νευροδιαβιβαστές, η κύρια λειτουργία των οποίων είναι να «διαβιβάζουν» νευρικά ερεθίσματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου.
Σε μερικές περιπτώσεις το Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο ενδέχεται να αποτελεί την έκφραση υποφώσκουσας και μη διαγνωσμένης κατάθλιψης.
Αν και η κατάθλιψη, όπως άλλωστε και το άγχος, δεν φαίνονται ικανά από μόνα τους να προκαλέσουν συμπτώματα, που χαρακτηρίζουν του συγκεκριμένο σύνδρομο, δεν αποκλείεται να προκαλέσουν επιδείνωση των συγκεκριμένων συμπτωμάτων.
Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε όποιο γυναικολογικό θέμα σας απασχολεί!
Δείτε και τα σχετικό videos, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Διαβάστε ακόμη:
– Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο (Premenstrual Syndrome – P.M.S.): Πώς αντιμετωπίζεται;
– Προεμμηνορροϊκό Σύνδρομο (Premenstrual Syndrome – P.M.S.): Τι να τρώω και τι όχι;
– Πόνοι περιόδου (Δυσμηνόρροια) και Ψυχολογική Κατάσταση
– Η μη φαρμακευτική αντιμετώπιση των πόνων περιόδου
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
FRANK RT. THE HORMONAL CAUSES OF PREMENSTRUAL TENSION. Arch NeurPsych. 1931;26(5):1053–1057. doi:10.1001/archneurpsyc.1931.02230110151009
GREENE R, DALTON K. The premenstrual syndrome. Br Med J. 1953 May 9;1(4818):1007-14. doi: 10.1136/bmj.1.4818.1007. PMID: 13032605; PMCID: PMC2016383.
Gudipally PR, Sharma GK. Premenstrual Syndrome. [Updated 2023 Jul 17]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560698/
Mishra S, Elliott H, Marwaha R. Premenstrual Dysphoric Disorder. [Updated 2023 Feb 19]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532307/
