Χριστουγεννιάτικες ιστορίες….
Τα Χριστούγεννα είναι ευκαιρία να μαζευτούν οικογένειες, να μαζευτούν φίλοι και γενικώς… να μαζευτούν άνθρωποι γύρω από γιορτινά τραπέζια, σε μέρη γιορτινά τις μέρες τις γιορτινές και γενικά… όλοι να γιορτάσουν…
Μερικές φορές – όχι σπάνια – η γιορτινή διάθεση είναι δυνατόν να διαταραχθεί, αν η περίοδος δεν έρθει στην ώρα της.
Βασανιστικά ερωτήματα γεννιούνται: «Μήπως μου συμβαίνει κάτι σοβαρό;», «Μήπως έρθει, όταν θέλω να πάω διακοπές;»….
Και φυσικά: «Μήπως είμαι έγκυος;»
Ακόμα και αν η ίδια δεν είχατε κάποια ανάλογη εμπειρία, σίγουρα κάποια από τον περίγυρό σας θα έχει κάποια τέτοια ιστορία να σας διηγηθεί, η οποία συνήθως καταλήγει με το: «…. και τελικά η περίοδος ήρθε!»….
Επομένως είναι φυσιολογικό αυτό;
Φυσιολογική ή όχι μία τέτοια κατάσταση δεν είναι πάντως σε καμία περίπτωση σπάνια. Διαταραχές στον κύκλο συχνά εμφανίζονται λίγο πριν ή κατά τη διάρκεια των εορτών. Δεν αποκλείεται μάλιστα οι διαταραχές αυτές σε κάποιες περιπτώσεις να συνεχιστούν και μετά την εορταστική περίοδο.
Γιατί αλλάζει η περίοδος τα Χριστούγεννα;
1. Τα ταξίδια είναι πιο συνηθισμένα
Τα ταξίδια και οι εκδρομές είναι πιο συνηθισμένα κατά τη διάρκεια των διακοπών των Χριστουγέννων και μπορεί να μας δίνουν χαρά, αλλά επηρεάζουν τον Κιρκάδιο ρυθμό. Με τον όρο αυτόν αναφερόμαστε στο σύνολο των μεταβολών, που καταγράφονται στις σωματικές και πνευματικές λειτουργίες, αλλά και στη συμπεριφορά, οι οποίες σχετίζονται με το αν είναι μέρα ή νύχτα. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα Κιρκάδιου κύκλου, είναι ο κύκλος ύπνου και εγρήγορσης.
Το σώμα μας έχει τρόπον τινά «συνηθίσει» να ακολουθεί ένα συγκεκριμένο κύκλο ημέρας και νύχτας. Ο Κιρκάδιος κύκλος καθορίζεται κατά κύριο λόγο από μία περιοχή του εγκεφάλου, που ονομάζεται υπερχιασματικός πυρήνας. Στην περιοχή αυτή φθάνουν ερεθίσματα από το μάτι. Με βάση τα ερεθίσματα αυτά από εκεί «εκπέμπονται» τόσο ορμονικά, όσο και νευρικά «σήματα» σε όλο το σώμα. Έτσι επηρεάζεται η λειτουργία των διαφόρων συστημάτων.
Ένα από τα συστήματα, που επηρεάζεται είναι και το αναπαραγωγικό, το οποίο περιλαμβάνει εκτός από τη μήτρα και τις ωοθήκες και συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, από τις οποίες εκκρίνονται «ρυθμιστικές» ορμόνες. Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος καθορίζεται από την έκκριση των ορμονών αυτών του εγκεφάλου, αλλά και των ορμονών, που εκκρίνονται από τις ωοθήκες.
2. Ο ύπνος είναι συχνά λιγότερος
Τις γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων συχνά τρόπον τινά «παρασυρόμαστε» και κοιμόμαστε λιγότερες ώρες. Κάποιος φίλος θα κάνει πάρτυ, κάποια πρόσκληση σε γιορτινό τραπέζι θα προκύψει. Γενικά, υπάρχει μία «γιορτινή κινητικότητα», η οποία ναι μεν είναι ευχάριστη, αλλά συχνά εξαιτίας της «παραμερίζεται» ή «αναβάλλεται» για αργότερα ο ύπνος…
Έχει παρατηρηθεί, πως οι όποιες αλλαγές στο πρόγραμμα του ύπνου συχνά συσχετίζονται με την εκδήλωση διαταραχών στην περίοδο.
3. Η ψυχική πίεση των εορτών
Έχει παρατηρηθεί, πως τις περιόδους των εορτών μερικοί άνθρωποι αισθάνονται αυξημένη ψυχική πίεση και άγχος. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε έρευνα του Αμερικανικού Ψυχολογικού Συνδέσμου (American Psychological Association/ APA) (APA, 2023), στην οποία συμμετείχαν 2.061 ενήλικες με το 41% των ερωτηθέντων να αναφέρει, πως αισθάνεται εντονότερο άγχος την περίοδο των εορτών μεταξύ Νοεμβρίου και Ιανουαρίου (σ.σ. στις Η.Π.Α. μεγάλη εορτή είναι και η Ημέρα των Ευχαριστιών στο τέλος Νοεμβρίου), ενώ το 43% αισθανόταν, πως το άγχος είναι τόσο έντονο, ώστε μειωνόταν η ικανότητα απόλαυσης των εορτών και το 36% είπε, πως αντιλαμβανόταν τις εορτές, ως «περίοδο ανταγωνισμού». Μεταξύ των ερωτηθέντων, ο «κυρίαρχος» λόγος άγχους ήταν το ενδεχόμενο ή όποια οικονομική δυσπραγία να μην τους επιτρέψει να ανταποκριθούν στις «γιορτινές υποχρεώσεις», με την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, η απουσία του οποίου να γίνεται σαφώς πιο αισθητή τις γιορτές, να είναι ένας ακόμα λόγος ψυχικής πίεσης. Ανάλογα ήταν και τα συμπεράσματα, που εξήχθησαν από έρευνα του Αμερικανικού Ψυχιατρικού Συλλόγου (American Psychiatric Association, 2024).
Το άγχος είναι ένας παράγων, που επηρεάζει την περίοδο, αφού συχνά εξαιτίας αυτού ενδέχεται να διαταραχθεί η παραγωγή ορμονών, με αποτέλεσμα να προκληθεί καθυστέρηση.
4. Εγκυμοσύνη
Αφήσαμε το ενδεχόμενο αυτό τελευταία, αλλά εν τοις πράγμασι είναι το πρώτο, που θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποκλεισθεί, αν η περίοδός σας δεν έρθει την αναμενόμενη ημερομηνία. Η καθυστέρηση είναι άλλωστε ίσως το βασικότερο από τα σημεία, που σχετίζονται με αρχόμενη κύηση. Ο έλεγχος αυτός γίνεται εύκολα με κάποιο test κύησης φαρμακείου ή – ακόμα καλύτερα – με τη μέτρηση των επιπέδων β – χοριακής στο αίμα σε κάποιο μικροβιολογικό εργαστήριο.
Δείτε και το παρακάτω video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε, πώς η Ιατρική Κλινική Ύπνωση θα βοηθήσει και εσάς να αντιμετωπίσετε το άγχος!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
American Psychiatric Association, “One Quarter of Americans Say They Are More Stressed This Holiday Season Than in 2023, Citing Financial Concerns and Missing Loved Ones”, November 25, 2024
APA, “Even a joyous holiday season can cause stress for most Americans”, November 30, 2023
