Τι είναι οι προεκλαμψία;
Η προεκλαμψία συγκαταλέγεται στις υπερτασικές διαταραχές της κύησης και χαρακτηρίζεται από (Karrar και συνεργάτες, 2025).
• Αυξημένη αρτηριακή πίεση (Συστολική Αρτηριακή (ή «Μεγάλη») Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 140 mmHg (αυτό που συχνά αποκαλούμε «πίεση 14») ή Διαστολική Αρτηριακή (ή «Μικρή») Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 90 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 9») σε δύο μετρήσεις, η οποίες να απέχουν μεταξύ τους περισσότερο από 4 ώρες ή Συστολική Αρτηριακή Πίεση μεγαλύτερη ή ίση των 160 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 16») ή Διαστολική Αρτηριακή Πίεση μεγαλύτερη ή ίση του 110 mmHg (αυτό, που συχνά αποκαλούμε «πίεση 11») σε μία και μόνη μέτρηση.
• Διάχυτα οιδήματα (στα άκρα, αλλά κυρίως στο πρόσωπο)
• Πρωτεϊνουρία (παρουσία πρωτεΐνης στα ούρα)
Πόσο συχνή είναι η προεκλαμψία;
Η προεκλαμψία αφορά ποσοστό από 2% έως 8% των κυήσεων σε παγκόσμιο επίπεδο, με αυτήν την επιπλοκή να συσχετίζεται με 50.000 θανάτους γυναικών και με 500.000 εμβρυϊκούς θανάτους σε παγκόσμιο επίπεδο (Macedo και συνεργάτες, 2020). Για το λόγο αυτό κεφαλαιώδους σημασίας είναι η τακτική παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, προκειμένου να επιτευχθεί η διάγνωση το νωρίτερο δυνατόν και να ληφθούν τα κατάλληλα θεραπευτικά μέτρα.
Ακόμα σημαντικότερη είναι όμως η πρόληψη της προεκλαμψίας δια της κατά το δυνατόν άρσης των παραγόντων, που αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσής της. Μεταξύ των παραγόντων αυτών – οι οποίοι «επιστημονικά» ονομάζονται «παράγοντες προδιάθεσης» – είναι και η παχυσαρκία.
Τι είναι η παχυσαρκία;
Ένα βασικό εργαλείο μέτρησης, που χρησιμοποιείται στη διάγνωση της παχυσαρκίας είναι ο Δείκτης Μάζας/ Σώματος (Body Mass Index/ BMI). Ο δείκτης αυτός υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος σε κιλά με το ύψος σε μέτρα υψωμένο στο τετράγωνο, οπότε η μονάδα του BMI είναι τα Kg/m^2. Ανάλογα με τη μέτρηση αυτή ο καθένας κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες (Panuganti και συνεργάτες, 2023):
• Λιποβαρής: BMI μικρότερος των 18,5 Kg/m^2
• Φυσιολογικό βάρος (Νορμοβαρής): BMI μεταξύ των 18,5Kg/m^2 και των 24,9Kg/m^2
• Υπέρβαρος: BMI μεταξύ των 25 Kg/m^2 και των 29,9 Kg/m^2
• Παχύσαρκος (τάξης 1): BMI μεταξύ των 30 Kg/m^2 και των 34,9 Kg/m^2
• Παχύσαρκος (τάξης 2): BMI μεταξύ των 35 Kg/m^2 και των 39,9 Kg/m^2
• Παχύσαρκος (τάξης 3): BMI μεγαλύτερος των 40 Kg/m^2
Σε μελέτη του 2006 (Kapantais και συνεργάτες, 2006), στα πλαίσια της οποίας ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από το ιστορικό 17,341 ανδρών και γυναικών, που κατοικούσαν στην Ελλάδα και είχαν ηλικία μεταξύ των 20 και των 70 ετών, υπολογίστηκε, πως ο μέσος BMI ανήρχετο στα 26,5 (27,3 Kg/m^2 για τους άνδρες και 25,7 Kg/m^2 για τις γυναίκες). Το δε ποσοστό του πληθυσμού, που παρουσίαζε παχυσαρκία έφθανε το 22,5% (26% για τους άνδρες και 18.2% για τις γυναίκες), ενώ υπέρβαρο ήταν το 35,2% του πληθυσμού (41,1% των ανδρών και 29,9% των γυναικών). Τα δε ποσοστά παχυσαρκίας παρέμεναν περίπου σταθερά ανεξάρτητα από την ηλικία, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά μεταξύ των γυναικών παρουσίαζαν αυξητική τάση με την ηλικία.
Σε γενικές γραμμές θεωρούμε, πως η εκδήλωση της παχυσαρκίας συνδέεται με την «ανισορροπία» μεταξύ της προσλαμβανόμενης από την τροφή ενέργειας και της καταναλισκόμενης ενέργειας για την κάλυψη των σωματικών αναγκών. Η παχυσαρκία είναι μία πολυπαραγοντική νόσος και η ανάλυση των αιτίων της, που κατά περίπτωσιν είναι γενετικά, πολιτισμικά και κοινωνικά, κείται πέραν του σκοπού στου παρόντος πονήματος. Άλλα αίτια της παχυσαρκίας περιλαμβάνουν τη μειωμένη σωματική δραστηριότητα, τις διαταραχές ύπνου, ενδοκρινικές διαταραχές, λήψη κάποιων τύπων φαρμακευτικής αγωγής, αλλά και την κατανάλωση τροφίμων, που έχουν υποστεί έντονη επεξεργασία και χαρακτηρίζονται από την εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητά τους σε υδατάνθρακες (Panuganti και συνεργάτες, 2023).
Πώς γνωρίζουμε, πως η παχυσαρκία αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης προεκλαμψίας;
Τα στατιστικά στοιχεία δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας: η παχυσαρκία σαφώς αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης προεκλαμψίας.
Αξίζει να αναφερθούμε σε μελέτη με 1179 συμμετέχουσες εγκυμονούσες, οι οποίες βρίσκονταν στην πρώτη τους κύηση και ο BMI εκάστης υπολογίσθηκε πριν τη συμπλήρωση των 16 εβδομάδων κύησης (σ.σ. πριν δηλαδή το βάρος της γυναίκας αρχίσει να επηρεάζεται ουσιωδώς από το βάρος του κυήματος). Οι συντάκτες της συγκεκριμένης έρευνας σημειώνουν, πως γυναίκες με BMI 26kg/m2 διέτρεχαν διπλάσιο κίνδυνο εκδήλωσης προεκλαμψίας εν συγκρίσει με τις γυναίκες, των οποίων ο BMI υπολογιζόταν σε 21kg/m2. Μάλιστα, ο σχετικός κίνδυνος εκδήλωσης προεκλαμψίας τριπλασιαζόταν για τις γυναίκες με BMI 30kg/m2 (Bodnar και συνεργάτες, 2005).
Έχει φανεί εξάλλου, πως, όσο υψηλότερος είναι οι BMI, τόσο σοβαρότερες είναι και οι επιπλοκές για τη γυναίκα ή για το μωρό, αν τελικά εκδηλωθεί κατά την κύηση προεκλαμψία (Barber και συνεργάτες, 2024).
Όμως, και οι συντάκτες πλήθους άλλων μελετών κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες διατρέχουν σαφώς υψηλότερο κίνδυνο να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο της προεκλαμψίας στην εγκυμοσύνη (Lopez-Jaramillo και συνεργάτες, 2018; Abraham και συνεργάτες, 2022; Poniedziałek-Czajkowska και συνεργάτες, 2023; Schiavone και συνεργάτες, 2024; Johnson και συνεργάτες, 2024; Wang και συνεργάτες, 2024).
Μέσω ποιων μηχανισμών η παχυσαρκία αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης προεκλαμψίας;
Οι ακριβείς μηχανισμοί, που «κρύβονται» πίσω από την εκδήλωση προεκλαμψίας δεν έχουν απολύτως διασαφηνισθεί. Έχει υποτεθεί, πως η προεκλαμψία οφείλεται κατά κύριο λόγο σε διαταραχές στη δημιουργία του πλακούντα, ενώ έχει διατυπωθεί και η άποψη, πως στην παθογένεσή της εμπλέκονται και διαταραχές στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος («ανοσοποιητικό» ονομάζεται το «σύστημα αμύνης» του οργανισμού έναντι μικροβίων, ιών, αλλά και του καρκίνου). Συγκεκριμένα, θεωρείται, πως ο λιπώδης ιστός δεν είναι ένας «αδρανής» ιστός, αλλά παράγει ουσίες, οι οποίες με τη δράση τους συμμετέχουν στη ρύθμιση πλήθους μεταβολικών λειτουργιών του σώματος. Έτσι οι ουσίες, που παράγονται από τον λιπώδη ιστό, όταν αυτός εντοπίζεται σε υπερβολικές ποσότητες στο σώμα – όπως συμβαίνει στην περίπτωση παχύσαρκων γυναικών- εμπλέκονται τρόπον τινά στη διαταραχή τόσο της εμφύτευσης του πλακούντα, όσο και της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος, ως εκ τούτου αυξάνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης προεκλαμψίας (Lopez-Jaramillo και συνεργάτες, 2018; Abraham και συνεργάτες, 2022; Poniedziałek-Czajkowska και συνεργάτες, 2023; Schiavone και συνεργάτες, 2024; Johnson και συνεργάτες, 2024; Wang και συνεργάτες, 2024).
Ετοιμάζομαι να ξεκινήσω τη διαδικασία της εγκυμοσύνης, αλλά έχω «παραπανίσια» κιλά! Τι να κάνω, για να χάσω βάρος;
Δεν υπάρχει μέθοδος απώλειας βάρους, η οποία δεν περιλαμβάνει κάποιου είδους «παρέμβαση» στον τρόπο διατροφής του ενδιαφερομένου (Freire, 2020; Kim, 2021). Είναι σημαντικό επομένως να μεταβληθεί η «διατροφική συμπεριφορά» του ατόμου, που ζητά να χάσει βάρος.
Από την ανάγνωση της διεθνούς ιατρικής βιβλιογραφίας προκύπτει, πως η υποβολή σε Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία (ονομάζεται και «Κλινική Ύπνωση») των παχύσαρκων ατόμων οδηγεί σε βελτίωση των διατροφικών συνηθειών (Roslim και συνεργάτες, 2021; Delestre και συνεργάτες, 2022) και απώλεια βάρους (Erşan & Erşan, 2020; Roslim και συνεργάτες, 2022).
Τι είναι η κλινική ύπνωση;
Ο πλήρης τίτλος της εν λόγω μεθόδου είναι «Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία». Κατ’ ουσίαν σε αυτή «συνδυάζεται» η ύπνωση με τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία.
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία είναι ένα είδος ψυχοθεραπείας, το οποίο εστιάζει στον τρόπο, που οι σκέψεις, οι πεποιθήσεις και οι στάσεις ζωής ενός εκάστου επηρεάζουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του. Το συγκεκριμένο είδος θεραπείας αποσκοπεί στην απόκτηση εκ μέρους του θεραπευομένου δεξιοτήτων, χάρη στις οποίες αυτός θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει με τρόπο λειτουργικό διάφορες καταστάσεις, που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως προβληματικές. Εν ολίγοις, δια της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας εξετάζονται οι γνωσίες («ο τρόπος σκέψης») και οι συμπεριφορές («ο τρόπος δράσης») και αξιολογείται το κατά πόσον αυτές βοηθούν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της ζωής. Εν τέλει διερευνάται το ενδεχόμενο δυνατότητας εκτέλεσης τροποποιήσεων των γνωσιών και των συμπεριφορών, προκειμένου να καταστούν χρηστικές, αποτελεσματικές και λειτουργικές (Chand και συνεργάτες, 2023).
Στα πλαίσια της «Γνωσιακής Συμπεριφορικής Κλινικής Υπνοθεραπείας» η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία συνδυάζεται με την Κλινική Ύπνωση. Ο όρος Κλινική Ύπνωση θεωρείται πρακτικά ταυτόσημος με τον όρο Υπνοθεραπεία (Geagea και συνεργάτες, 2024). Ως ύπνωση ορίζεται μία κατάσταση, στην οποία το άτομο βρίσκεται σε εγρήγορση (είναι ξύπνιο) και εν πλήρει συνειδήσει (έχει αντίληψη της κατάστασης), ενώ η προσοχή του έχει αποσπασθεί από το άμεσο περιβάλλον και έχει εστιασθεί σε «εσωτερικές εμπειρίες», όπως συναισθήματα, γνωσίες ή εικόνες (Heap, 2012).
Η ύπνωση «εισάγει» το άτομο σε μία κατάσταση «τροποποιημένης συνειδητότητας», η οποία αποτελεί τμήμα της ανθρώπινης εμπειρίας. Σε τέτοια κατάσταση το άτομο εισέρχεται, όταν – για παράδειγμα – «ξεχνιέται» διαβάζοντας ένα καλό βιβλίο, οδηγεί ακολουθώντας μία γνωστή διαδρομή, προσεύχεται, διαλογίζεται ή όταν εμπλέκεται σε μία μονότονη ή δημιουργική δραστηριότητα (Williamson, 2019).
Όσο ο θεραπευόμενος είναι σε κατάσταση ύπνωσης, καθίσταται ανοικτός και δεκτικός στην υποβολή από το θεραπευτή. Δια της υποβολής ο θεραπευτής περιγράφει λεκτικά «μηνύματα» ή εικόνες, οι οποίες κατατείνουν («οδηγούν») σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, όπως είναι η ανακούφιση από την ψυχική πίεση και το άγχος ή τον πόνο (Williamson, 2019).
Η ύπνωση εξάλλου έχει περιγραφεί ως μία «συμφωνία» μεταξύ υπνοθεραπευτή και θεραπευομένου, προκειμένου ο δεύτερος να υποβληθεί σε μία ψυχοθεραπευτική τεχνική, στα πλαίσια της οποίας θα χρησιμοποιηθεί η υποβολή προκειμένου να επιτευχθούν μεταβολές στην αίσθηση, αντίληψη, γνωσία, συναισθηματική κατάσταση, διάθεση ή συμπεριφορά (Montgomery και συνεργάτες, 2002). Είναι επομένως σημαντικό να γίνει κατανοητό, πως οι όποιες αλλαγές επιτυγχάνονται δια της ύπνωσης προϋποθέτουν τη σύμφωνη γνώμη και ευθαρσώς διατυπωμένη συγκατάθεση του θεραπευομένου.
Ποιοι ασκούν τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία;
Σύμφωνα και με τις οδηγίες τόσο της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας (National Health Service/ NHS), όσο και του Βασιλικού Κολλεγίου των Ψυχιάτρων (Royal College of Psychiatrists) (αμφότεροι είναι θεσμικοί φορείς του χώρου της υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο), υπνοθεραπεία ασκούν επαγγελματίες υγείας, όπως είναι οι ιατροί, οι οποίοι έχουν λάβει τη σχετική εκπαίδευση και πιστοποίηση, ενώ – ιδανικά – είναι και μέλη διεθνών οργανισμών, που σχετίζονται με την υπνοθεραπεία.
Δείτε ΕΔΩ πώς μπορείτε να χάσετε βάρος χάρη στην Ιατρική Κλινική Ύπνωση!
Δείτε και τo σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Abraham T, Romani AMP. The Relationship between Obesity and Pre-Eclampsia: Incidental Risks and Identification of Potential Biomarkers for Pre-Eclampsia. Cells. 2022 May 5;11(9):1548. doi: 10.3390/cells11091548. PMID: 35563854; PMCID: PMC9101603.
Barber E, Ram M, Mor L, Ganor Paz Y, Shmueli A, Bornstein S, Barda G, Schreiber L, Weiner E, Levy M. Pregnancy and placental outcomes according to maternal BMI in women with preeclampsia: a retrospective cohort study. Arch Gynecol Obstet. 2024 Jun;309(6):2521-2528. doi: 10.1007/s00404-023-07148-9. Epub 2023 Jul 19. PMID: 37466689.
Bodnar LM, Ness RB, Markovic N, Roberts JM. The risk of preeclampsia rises with increasing prepregnancy body mass index. Ann Epidemiol. 2005 Aug;15(7):475-82. doi: 10.1016/j.annepidem.2004.12.008. PMID: 16029839.
Chamarthi VS, Daley SF. Comprehensive Assessment and Diagnosis of Metabolic and Biomechanical Complications in Obesity. [Updated 2025 Aug 29]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459357/
Chand SP, Kuckel DP, Huecker MR. Cognitive Behavior Therapy. [Updated 2023 May 23]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470241/
Delestre F, Lehéricey G, Estellat C, Diallo MH, Hansel B, Giral P. Hypnosis reduces food impulsivity in patients with obesity and high levels of disinhibition: HYPNODIET randomized controlled clinical trial. Am J Clin Nutr. 2022 Jun 7;115(6):1637-1645. doi: 10.1093/ajcn/nqac046. Erratum in: Am J Clin Nutr. 2022 Oct 6;116(4):1187. doi: 10.1093/ajcn/nqac226. PMID: 35170724.
Erşan S, Erşan EE. Effects of Hypnotherapy on Weight Loss and thus on Serum Leptin, Adiponectin, and Irisin Levels in Obese Patients. J Altern Complement Med. 2020 Nov;26(11):1047-1054. doi: 10.1089/acm.2020.0104. Epub 2020 Jul 21. PMID: 32716207.
Freire R. Scientific evidence of diets for weight loss: Different macronutrient composition, intermittent fasting, and popular diets. Nutrition. 2020 Jan;69:110549. doi: 10.1016/j.nut.2019.07.001. Epub 2019 Jul 4. PMID: 31525701.
Geagea D, Ogez D, Kimble R, Tyack Z. Redefining hypnosis: A narrative review of theories to move towards an integrative model. Complement Ther Clin Pract. 2024 Feb;54:101826. doi: 10.1016/j.ctcp.2023.101826. Epub 2023 Dec 30. PMID: 38199053.
Heap, M. (2012). Hypnotherapy: A Handbook: A handbook. McGraw-Hill Education (UK).
Johnson A, Vaithilingan S, Ragunathan L. Association of obesity and overweight with the risk of preeclampsia in pregnant women: an observational cohort study. Ir J Med Sci. 2024 Dec;193(6):2851-2857. doi: 10.1007/s11845-024-03787-2. Epub 2024 Aug 19. PMID: 39158673.
Karrar SA, Martingano DJ, Hong PL. Preeclampsia. [Updated 2024 Feb 25]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK570611/
Kim JY. Optimal Diet Strategies for Weight Loss and Weight Loss Maintenance. J Obes Metab Syndr. 2021 Mar 30;30(1):20-31. doi: 10.7570/jomes20065. PMID: 33107442; PMCID: PMC8017325.
Lopez-Jaramillo P, Barajas J, Rueda-Quijano SM, Lopez-Lopez C, Felix C. Obesity and Preeclampsia: Common Pathophysiological Mechanisms. Front Physiol. 2018 Dec 19;9:1838. doi: 10.3389/fphys.2018.01838. PMID: 30618843; PMCID: PMC6305943.
Macedo TCC, Montagna E, Trevisan CM, Zaia V, de Oliveira R, Barbosa CP, Laganà AS, Bianco B. Prevalence of preeclampsia and eclampsia in adolescent pregnancy: A systematic review and meta-analysis of 291,247 adolescents worldwide since 1969. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2020 May;248:177-186. doi: 10.1016/j.ejogrb.2020.03.043. Epub 2020 Mar 19. PMID: 32283429.
Montgomery GH, Weltz CR, Seltz M, Bovbjerg DH. Brief presurgery hypnosis reduces distress and pain in excisional breast biopsy patients. Int J Clin Exp Hypn. 2002 Jan;50(1):17-32. doi: 10.1080/00207140208410088. PMID: 11778705.
Poniedziałek-Czajkowska E, Mierzyński R, Leszczyńska-Gorzelak B. Preeclampsia and Obesity-The Preventive Role of Exercise. Int J Environ Res Public Health. 2023 Jan 10;20(2):1267. doi: 10.3390/ijerph20021267. PMID: 36674022; PMCID: PMC9859423.
Roslim NA, Ahmad A, Mansor M, Aung MMT, Hamzah F, Hassan H, Lua PL. Hypnotherapy for overweight and obese patients: A narrative review. J Integr Med. 2021 Jan;19(1):1-5. doi: 10.1016/j.joim.2020.10.006. Epub 2020 Oct 22. PMID: 33162374.
Roslim NA, Ahmad A, Mansor M, Aung MMT, Hamzah F, Shahril MR, Lua PL. Does hypnosis result in greater weight loss compared to conventional approach? Am J Clin Hypn. 2022 Oct;65(2):99-109. doi: 10.1080/00029157.2021.2010642. Epub 2022 Feb 2. PMID: 35108492.
Schiavone MJ, Pérez MP, Aquieri A, Nosetto D, Pronotti MV, Mazzei M, Kudrle C, Avaca H. The Role of Obesity in the Development of Preeclampsia. Curr Hypertens Rep. 2024 Jun;26(6):247-258. doi: 10.1007/s11906-024-01299-z. Epub 2024 Mar 21. PMID: 38512586.
Wang Y, Ssengonzi R, Townley-Tilson WHD, Kayashima Y, Maeda-Smithies N, Li F. The Roles of Obesity and ASB4 in Preeclampsia Pathogenesis. Int J Mol Sci. 2024 Aug 20;25(16):9017. doi: 10.3390/ijms25169017. PMID: 39201703; PMCID: PMC11354233.
Williamson A. What is hypnosis and how might it work? Palliat Care. 2019 Jan 31;12:1178224219826581. doi: 10.1177/1178224219826581. PMID: 30728719; PMCID: PMC6357291.
