Η γυμναστική σχετίζεται με την ακράτεια ούρων (video)

Τι είναι η ακράτεια ούρων;

Σχηματικά διακρίνουμε 5 είδη ακράτειας ούρων (Leslie και συνεργάτες, 2024):

• την ακράτεια ούρων, που ονομάζεται «ακράτεια από προσπάθεια». Το είδος αυτό ακράτειας ούρων χαρακτηρίζεται από την ακούσια απώλεια ούρων, όταν αυξάνεται η πίεση στην κοιλιά (βήχας, γέλιο, άρση βάρους). Το είδος αυτό της ακράτειας είναι δυνατόν να εκδηλωθεί σε νεαρές γυναίκες, οι οποίες αθλούνται τακτικά, αλλά και σε γυναίκες μετά τον τοκετό. Παράγοντες, οι οποίοι αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης αυτού του είδους της ακράτειας είναι: η εγκυμοσύνη – μάλιστα καταγράφεται αύξηση των συγκεκριμένων πιθανοτήτων ανάλογη με τον αριθμό των τοκετών (όσο περισσότεροι τοκετοί, τόσο πιο συχνή η ακράτεια), η εμμηνόπαυση (εξαιτίας των αλλαγών, που συμβαίνουν στον κόλπο με την ηλικία) και η παχυσαρκία (Lugo και συνεργάτες, 2024)

• την ακράτεια ούρων, που ονομάζεται «επείγουσα». Αυτού του είδους η ακράτεια ούρων, χαρακτηρίζεται από την ακούσια διαφυγή ούρων, της οποίας κατά κανόνα προηγείται η έντονη και συχνά επώδυνη έπειξη (τάση ή επιθυμία) προς ούρηση. Η «επείγουσα» ακράτεια ούρων έχει συνδεθεί με διαταραχές στη λειτουργία των μυών της ουροδόχου κύστεως, όπως συμβαίνει, όταν έχουμε τη λεγόμενη «υπερδραστήρια» ουροδόχο κύστη, αλλά και με παθολογικές καταστάσεις νευρολογικού ενδιαφέροντος όπως: τη νόσο του Parkinson, την Σκλήρυνση κατά πλάκας ή το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο. Με την «επείγουσα» ακράτεια ούρων έχει συσχετισθεί και ο διαβήτης.

• την ακράτεια ούρων «μεικτού» τύπου. Σε αυτού του είδους την ακράτεια «συνυπάρχουν» οι ακράτεια από προσπάθεια και η «επείγουσα» ακράτεια ούρων. Συνήθως, «εντονότερη» παρουσία έχει είτε η ακράτεια από προσπάθεια, είτε η «επείγουσα» ακράτεια ούρων.

• την ακράτεια από «υπερπλήρωση» της ουροδόχου κύστης. Η κένωση της ουροδόχου παρεμποδίζεται, τότε ενδέχεται να προκαλείται ακούσια διαφυγή ούρων, όταν αυτή «γεμίσει υπερβολικά» και «δεν μπορεί να κρατήσει άλλα ούρα». Αυτού του είδους η ακράτεια προκαλείται ενίοτε από δυσλειτουργία των μυών της ουροδόχου κύστεως, ενώ παρατηρείται και παρουσία παθολογιών νευρολογικού ενδιαφέροντος, όπως είναι αυτές, που εκδηλώνονται μετά από τραυματισμό στη σπονδυλική στήλη ή εξαιτίας της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Η ακράτεια από υπερπλήρωση έχει συσχετισθεί και με το διαβήτη.

• Τη «λειτουργική» ακράτεια ούρων. Αυτού του είδους η ακράτεια παρατηρείται, όταν το άτομο δεν πάει στην τουαλέτα να ουρήσει.

Είναι πιθανότερο να εκδηλωθεί ακράτεια ούρων, αν γυμνάζομαι;

Τα οφέλη της άσκησης είναι αδιαμφισβήτητα τόσο για τους άνδρες, όσο και για τις γυναίκες. Συγκεκριμένα, τα άτομα, που ασκούνται σε τακτική βάση αντιμετωπίζουν μειωμένες πιθανότητες να έρθουν αντιμέτωπα με καρδιαγγειακή νόσο, διαβήτη, αλλά και παχυσαρκία, ενώ λιγότερο πιθανή καταγράφεται και η εκδήλωση διαφόρων μορφών καρκίνου.

Επιπροσθέτως, τέτοια άτομα απολαμβάνουν καλύτερη υγεία σε ό,τι αφορά το μυοσκελετικό τους σύστημα, καθώς και σταθερότερη ψυχική ισορροπία (Dhuli και συνεργάτες, 2022). Επομένως, εσείς, που γυμνάζεστε τακτικά, συνεχίστε έτσι!

Εντούτοις, αξίζει να σημειωθεί, πως ειδικά όσον αφορά τις γυναίκες, που γυμνάζονται τακτικά, έχει καταγραφεί αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν ακράτεια ούρων. Έχει υπολογισθεί, πως, όσο μεγαλύτερη είναι η σωματική καταπόνηση, στην οποία υπόκειται η γυναίκα κατά την άθληση, τόσο αυξάνονται και οι πιθανότητες εκδήλωσης ακράτειας ούρων και συνηθέστερα ακράτειας «από προσπάθεια». Μάλιστα, στη διεθνή βιβλιογραφία ανευρίσκονται και στατιστικά στοιχεία σχετικά με το ποσοστό των γυναικών, που παρουσιάζουν ακράτεια, ανάλογα με τον τύπο άθλησης, τον οποίον και ακολουθούν. Παρακάτω αναφέρονται τα ποσοστά των γυναικών με ακράτεια εν σχέσει με το άθλημα, στο οποίο εξειδικεύονται (Pires και συνεργάτες, 2020):

• Πετοσφαίριση (volleyball) – 75,6%

• Τραμπολίνο – 72,7%

• Ποδόσφαιρο εσωτερικού χώρου – 50%

• Χιονοδρομίες πεδιάδας (Cross – Country skiing) – 45,5%

• Τρέξιμο – 44%

• Καλαθοσφαίριση (basketball) – 34,8%

• Στίβος (athletics) – 20,8%

• Χειροσφαίριση (handball) – 20%

Σε ανάλογα συμπεράσματα κατέληξαν και οι συντάκτες μελέτης, στα πλαίσια της οποίας έγινε ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας και ελήφθησαν υπόψη τα στοιχεία από το ιστορικό 7.507 γυναικών ηλικίας από 12 έως 69 ετών. Από τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων προέκυψε, ότι γυναίκες, οι οποίες επιδίδονται σε αθλήματα με υψηλή σωματική καταπόνηση έχουν 1,9 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν ακράτεια εν σχέσει με γυναίκες, που προτιμούν αθλήματα με μέτρια καταπόνηση και 4,59 φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν ακράτεια εν σχέσει με γυναίκες, που προτιμούν αθλήματα με χαμηλή σωματική καταπόνηση (de Mattos Lourenco και συνεργάτες, 2018).

Η ακράτεια ούρων εκδηλώνεται συχνά και μεταξύ των νεαρών γυναικών, που αθλούνται, οι οποίες μάλιστα συνήθως ντρέπονται να αναφέρουν το πρόβλημα στους ειδικούς (Syeda & Pandit, 2024).

Αρκετές δε αθλήτριες αγνοούν, ότι έχουν ακράτεια ούρων, όσο γυμνάζονται και αυτό διαπιστώνεται μόνον, αν φορέσουν ειδική σερβιέτα, που ανιχνεύει τα ούρα στο εσώρουχο (Dos Santos και συνεργάτες, 2019).

Γιατί η άθληση συσχετίζεται με αυξημένες πιθανότητες η γυναίκα να εμφανίσει ακράτεια ούρων;

Προκειμένου να γίνουν κατανοητές οι διατυπωθείσες σχετικές θεωρίες, καλόν είναι να περιγράψουμε επιγραμματικά την ανατομία της περιοχής.

Αν φανταστούμε, πως η κοιλιά είναι μία σακούλα, μέσα στην οποία εντοπίζονται τα σπλαχνικά όργανα, τότε το πυελικό έδαφος – όπως και ο ίδιος ο όρος άλλωστε υποδηλώνει – είναι ο «πάτος» της σακούλας αυτής. Το πυελικό έδαφος «σε συνέργεια» με τον κόλπο δεν αφήνουν τα όργανα, που εντοπίζονται εντός της πυέλου, να «γλιστρήσουν» προς τα κάτω.

Στην παρακάτω εικόνα 1 απεικονίζονται σχηματικά τα όργανα, όπως αυτά είναι «τοποθετημένα» εντός της πυέλου (λεκάνης) της γυναίκας, μαζί με το πυελικό έδαφος.

Διακρίνουμε:

•    το ορθό, το οποίο αποτελεί τμήμα του παχέως εντέρου και εντός αυτού «αποθηκεύονται» τα κόπρανα πριν από την αφόδευση.
•    τη μήτρα.
•    την ουροδόχο κύστη.

Το πυελικό έδαφος αποτελείται από μυς, η λειτουργία των οποίων υπόκειται στο συνειδητό έλεγχό μας και συνδετικό ιστό. Η δομή αυτή στηρίζει τα ανωτέρω όργανα, ενώ διαπερνάται από:

•    το τελικό τμήμα του ορθού εντέρου, που καταλήγει στον πρωκτό.
•    τον κόλπο.
•    την ουρήθρα.
•    καθώς και από αγγεία και νεύρα 

Η αδυναμία του πυελικού εδάφους να «στηρίξει» την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα, συνεπάγεται την εκδήλωση ακράτειας ούρων.

Δεν γνωρίζουμε επ’ ακριβώς τους μηχανισμούς, δια των οποίων η άσκηση αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης ακράτειας ούρων στις γυναίκες. Ενδεχομένως, η καταπόνηση των ιστών του πυελικού εδάφους να οφείλεται στην αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης («σφίγγουν» οι κοιλιακοί μύες και αφού η κοιλιά είναι ένας ασκός με «πάτο» το πυελικό έδαφος, η πίεση μεταδίδεται στους ιστούς του), ή στο μυϊκό κάματο («κούραση» των μυών), που ακολουθεί ειδικά την έντονη άσκηση (Rzymski και συνεργάτες, 2020).

Έχει διατυπωθεί και η υπόθεση, πως η καταπόνηση των ιστών του πυελικού εδάφους ίσως να οφείλεται και στη μετάδοση σε αυτό των κραδασμών, από τα κάτω άκρα, οι οποίοι δημιουργούνται, όταν η γυναίκα τρέχει (Campos και συνεργάτες, 2025).

Πώς αντιμετωπίζεται η ακράτεια ούρων, που σχετίζεται με την άθληση; Υπάρχει πρόληψη;

Η εκδήλωση ακράτειας ούρων μεταξύ των αθλητριών είναι ένας παράγων, που σαφώς επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής τους, ενώ αρκετές από αυτές επιλέγουν να σταματήσουν να αθλούνται (Syeda & Pandit, 2024). Έτσι όμως χάνουν τόσο τα σωματικά, όσο και τα ψυχικά ωφελήματα της γυμναστικής. Επομένως, η αποχή από αθλητικές δραστηριότητες σίγουρα δεν είναι και η λύση…

Λύση αντίθετα είναι η ενδυνάμωση των μυών του πυελικού εδάφους (Rzymski και συνεργάτες, 2020; Joseph και συνεργάτες, 2021; Syeda & Pandit, 2024). Η ενίσχυση μάλιστα των μυών του πυελικού εδάφους λειτουργεί και ως πρόληψη στην εκδήλωση ακράτειας κατά την άσκηση, δηλαδή χάρη σε αυτήν μειώνονται οι πιθανότητες να εκδηλωθεί τελικά ακράτεια (Rzymski και συνεργάτες, 2020; Syeda & Pandit, 2024).

Μπορούμε σήμερα να επιτύχουμε ενίσχυση των μυών του πυελικού εδάφους χάρη στην τεχνολογία HIFEM. Ο όρος «HIFEM» είναι ένα αρκτικόλεξο (ακρωνύμιο), το οποίο δημιουργείται από τις λέξεις High – Intensity Focused ElectroMagnentic Technology, ή σε ελληνική απόδοση: Τεχνολογία Εστιασμένης Υψηλής Έντασης Ηλεκτρομαγνητικής Ενέργειας. Δια της τεχνολογίας αυτής επιτυγχάνεται ενεργοποίηση συγκεκριμένων νευρικών ομάδων και κατ’ επέκτασιν των μυών, τις οποίες οι συγκεκριμένες νευρικές ομάδες νευρώνουν, προκειμένου να επιτευχθεί ενδυνάμωσή τους.

Ισχυροί ηλεκτρομαγνητικοί παλμοί εκπέμπονται από τις κεφαλές της συσκευής HIFEM. Οι κεφαλές της συσκευής HIFEM εφάπτονται επί της περιοχής του σώματος, που μας ενδιαφέρει (βλ. εικόνα) και δια των μαγνητικών πεδίων, που αυτές παράγουν «εξάπτονται» τα υποκείμενα νεύρα. Τα συγκεκριμένα νεύρα παράγουν με τη σειρά τους ηλεκτρικές ώσεις, δια των οποίων ενεργοποιούνται οι μύες, που τα νεύρα αυτά νευρώνουν. Έτσι προκαλούνται ακούσιες μυϊκές συσπάσεις, ήτοι συσπάσεις ανεξάρτητες από την εγκεφαλική λειτουργία.

Οι συσπάσεις, που επιτυγχάνονται δια της ενεργοποίησης των μυών μέσω της τεχνολογίας HIFEM υπερβαίνουν σε ισχύ τη Μέγιστη Εκούσια Σύσπαση. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για «υπερμέγιστη» μυϊκή ενεργοποίηση (supramaximal muscular stimulation). Αυτού του είδους η ενεργοποίηση των μυών οδηγεί σε μυϊκή υπερτροφία (Duncan, 2021; Qige και συνεργάτες, 2022; DiBernardo και συνεργάτες, 2023; Sant’Ana και συνεργάτες, 2023), η οποία έχει επιβεβαιωθεί και μέσω της μαγνητικής τομογραφίας (Palm, 2021).

Με τον όρο μυϊκή υπερτροφία αναφερόμαστε στην αύξηση της συνολικής μάζας, αλλά και της διαμέτρου ενός μυός. Κατά κανόνα η μυϊκή υπερτροφία σχετίζεται με αύξηση της μυϊκής δύναμης (Reggiani & Schiaffino, 2020).

Η εφαρμογή της θεραπείας HIFEM επί του πυελικού εδάφους, έχει αποδειχθεί, πως οδηγεί σε σαφή μείωση των συμπτωμάτων της ακράτειας ούρων (Samuels και συνεργάτες, 2019; Ptaszkowski και συνεργάτες, 2020; Lukanović και συνεργάτες 2021; Tosun και συνεργάτες, 2024; Long και συνεργάτες, 2024; Elgayar, 2024). Μάλιστα, η θεραπεία HIFEM είναι πιο αποτελεσματική από την απλή ηλεκτρική διέγερση των μυών του πυελικού εδάφους (Silantyeva και συνεργάτες, 2020). Μάλιστα η θεραπεία αυτή φαίνεται, πως είναι αποτελεσματική και όσον αφορά την ακράτεια ούρων, που εκδηλώνεται μετά την εγκυμοσύνη (Silantyeva και συνεργάτες, 2020).

Παρατηρώντας όμως την ανατομία του πυελικού εδάφους (βλ. εικόνα), καθίσταται ξεκάθαρο, πως αυτό αποτελείται όχι μόνον από μυς, αλλά και από συνδετικό ιστό. Επομένως, ακόμα πιο ικανοποιητικά αποτελέσματα θα είχαμε, αν «ενισχύαμε» εκτός από τον μυϊκό ιστό και το συνδετικό ιστό.

 

Εξαιρετικά αποτελεσματική έχει αποδειχθεί η θεραπεία με Εστιασμένους Υπερήχους Υψηλής Έντασης (High Intensity Focused Ultrasound/ HIFU). Οι υπέρηχοι HIFU είναι μία «ειδική» κατηγορία υπερήχων, οι οποίοι εκπέμπονται από ένα ειδικό εξάρτημα, που ονομάζεται κεφαλή HIFU. Ανάλογα με την περιοχή, στην οποία θα γίνει η συγκεκριμένη θεραπεία, επιλέγεται και η κατάλληλη κεφαλή. Αν πρόκειται για θεραπεία, η οποία αποσκοπεί στην αναγέννηση του κόλπου, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της θεραπείας ακράτειας ούρων, επιλέγεται μία κεφαλή, που μοιάζει με αυτήν, που χρησιμοποιούμε στο διακολπικό υπερηχογράφημα. (βλ. φωτογραφία).

 

Οι Εστιασμένοι Υπέρηχοι Υψηλής Έντασης (HIFU), έχουν την ιδιότητα να εστιάζουν (να «κατευθύνουν» ή να «μαζεύουν» δηλαδή) την ενέργειά τους μόνο σε ένα σημείο, το οποίο ονομάζεται σημείο εστίασης. Στο σημείο εστίασης αυξάνεται η θερμοκρασία, χωρίς όμως να παρατηρείται ανάλογη αύξηση της θερμοκρασίας και στους παρακείμενους του σημείου εστίασης ιστούς ή στους ιστούς, που βρίσκονται μεταξύ της κεφαλής HIFU και του σημείου εστίασης. Η διαδικασία αυτή φαίνεται στην παρακάτω εικόνα.

 

 

Στην εικόνα αυτή φαίνεται εξάλλου, πως με τους υπερήχους HIFU «στοχεύουμε» σε συγκεκριμένο βάθος του τοιχώματος του κόλπου, συγκεκριμένα στα 3 και στα 4,5 χιλιοστά από την επιφάνεια του βλεννογόνου (έτσι ονομάζεται το επιφανειακό στρώμα του κόλπου).

Στα σημεία εστίασης προκαλείται για περίπου 0,1 δευτερόλεπτα αύξηση της θερμοκρασίας στους 65 0C. Χαρακτηριστική είναι μελέτη του 2012 (Brobst και συνεργάτες, 2012), στα πλαίσια της οποίας οι επιστήμονες διαπίστωσαν, πως η συγκεκριμένη αύξηση της θερμοκρασίας περιοριζόταν σε ένα σημείο εστίασης, το οποίο είχε όγκο μεταξύ του 1 και του 1,5 κυβικών χιλιοστών. Η αύξηση αυτή της θερμοκρασίας «ενεργοποιεί» τα κύτταρα, που παράγουν κολλαγόνο. Έτσι αυξάνεται η ποσότητα κολλαγόνου στους ιστούς του κόλπου και του περινέου. Το κολλαγόνο είναι και το βασικό δομικό συστατικό του συνδετικού ιστού του κόλπου και του περινέου. Επομένως, δια της αύξησης της περιεκτικότητας σε κολλαγόνο του συνδετικού ιστού επιτυγχάνεται και βελτίωση της αντοχής του.

Διάφορες μελέτες έχουν δώσει ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε ό,τι αφορά τη χρήση των υπερήχων HIFU στην αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων (Elías και συνεργάτες, 2019; Kolczewski και συνεργάτες, 2022; Khairusheva, & Apolikhina, 2023; Önder Dirican και συνεργάτες, 2024).

Πόσες συνεδρίες θα χρειαστούν;

Κατά κανόνα συστήνεται η γυναίκα να υποβληθεί σε δύο θεραπείες με υπερήχους HIFU με διαφορά 30 με 40 ημερών η μία από την άλλη και σε 7 με 8 θεραπείες με την τεχνολογία HIFEM (1 με 2 θεραπείες την εβοδμάδα).

Πόσο σύντομα θα δω αποτελέσματα;

Η γυναίκα κατά κανόνα διαπιστώνει άμεσα βελτίωση των συμπτωμάτων ήδη από τις πρώτες συνεδρίες (συνήθως μετά την πρώτη συνεδρία με υπερήχους HIFU και την 2η με 3η συνεδρία HIFEM) και η κατάσταση βαίνει βελτιούμενη, όσο η θεραπεία προχωρά.

Τα αποτελέσματα είναι μόνιμα;

Ενδέχεται να χρειαστεί κάποια «σύντομη» θεραπεία μετά από περίπου 12 μήνες, η οποία να περιλαμβάνει λιγότερες συνεδρίες. Πάντως η διάρκεια των αποτελεσμάτων εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό και από τον τρόπο ζωής της γυναίκας. Έτσι η αντιμετώπιση παραγόντων, που έχουν συσχετισθεί με την εκδήλωση ακράτειας ούρων, θα οδηγήσει σε ακόμα καλύτερα αποτελέσματα με σαφώς μεγαλύτερη διάρκεια. Συνεπώς, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να αφενός να αντιμετωπισθεί ενδεχόμενη παχυσαρκία, αφετέρου να διακοπή η βλαπτική συνήθεια του καπνίσματος. Σημαντική αρωγή τόσο στην προσπάθεια της γυναίκας να ελέγξει την όρεξή της και να βελτιώσει τις διατροφικές της συνήθειες, μειώνοντας τοιουτοτρόπως το σωματικό της βάρος, αλλά και να κόψει το κάπνισμα, παρέχεται μέσω της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Κλινικής Υπνοθεραπείας, που είναι γνωστή και ως Κλινική Ύπνωση.

Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, που σας απασχολεί!

Δείτε το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στου οποίου την ομάδα ειδικών συμμετέχουμε!

 

 

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας

 

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Brobst RW, Ferguson M, Perkins SW. Ulthera: initial and six month results. Facial Plast Surg Clin North Am. 2012 May;20(2):163-76, vi. doi: 10.1016/j.fsc.2012.02.003. PMID: 22537784.

Campos NC, Fonseca ST, Nunes LJ, Ramos Rodrigues SI, Figueiredo EM, Araújo PA, Aquino MRC, Okai-Nóbrega L, Ocarino JM, Souza TR, Oliveira Sunemi MM, Resende RA. Inefficient impact absorption and reduced shock attenuation in female runners with stress urinary incontinence. J Biomech. 2025 Jun;187:112753. doi: 10.1016/j.jbiomech.2025.112753. Epub 2025 May 12. PMID: 40403602.

de Mattos Lourenco TR, Matsuoka PK, Baracat EC, Haddad JM. Urinary incontinence in female athletes: a systematic review. Int Urogynecol J. 2018 Dec;29(12):1757-1763. doi: 10.1007/s00192-018-3629-z. Epub 2018 Mar 19. PMID: 29552736.

Dhuli K, Naureen Z, Medori MC, Fioretti F, Caruso P, Perrone MA, Nodari S, Manganotti P, Xhufi S, Bushati M, Bozo D, Connelly ST, Herbst KL, Bertelli M. Physical activity for health. J Prev Med Hyg. 2022 Oct 17;63(2 Suppl 3):E150-E159. doi: 10.15167/2421-4248/jpmh2022.63.2S3.2756. PMID: 36479484; PMCID: PMC9710390.

DiBernardo B, Chilukuri S, McCoy JD, Katz B, Goldberg DJ. High-Intensity Focused Electromagnetic Field With Synchronized Radiofrequency Achieves Superior Gluteal Muscle Contouring Than High-Intensity Focused Electromagnetic Field Procedure Alone. Aesthet Surg J Open Forum. 2023 Jan 10;5:ojac087. doi: 10.1093/asjof/ojac087. PMID: 36654971; PMCID: PMC9837370.

Dos Santos KM, Da Roza T, Tonon da Luz SC, Hort JP, Kruger JM, Schevchenco B. Quantification of Urinary Loss in Nulliparous Athletes During 1 Hour of Sports Training. PM R. 2019 May;11(5):495-502. doi: 10.1016/j.pmrj.2018.08.383. Epub 2019 Mar 25. PMID: 30179664.

Duncan DI. Combination treatment for buttock and abdominal remodeling and skin improvement using HIFEM procedure and simultaneous delivery of radiofrequency and targeted pressure energy. J Cosmet Dermatol. 2021 Dec;20(12):3893-3898. doi: 10.1111/jocd.14554. Epub 2021 Oct 22. PMID: 34679227; PMCID: PMC9298235.

Elgayar SL. Combined effects of high-intensity focused electromagnetic therapy and pelvic floor exercises on pelvic floor muscles and sexual function in postmenopausal women. Obstet Gynecol Sci. 2024 Nov;67(6):574-585. doi: 10.5468/ogs.24103. Epub 2024 Nov 5. PMID: 39500313; PMCID: PMC11581814.

Elías Jorge Alberto, Galich Miriam, Corin Gabriela, Garcia Pablo Naranjo, Sivo Victor, Nestor Devesa, Nuñez Laureano, “Management of Vaginal Atrophy, Vaginal Hyperlaxity and Stress Urinary Incontinence with Intravaginal High-Intensity Focused Ultrasound (HIFU), International Journal of Obstetrics and Gynaecology Research (IJOGR) Vol. 6 (2019) No.2, pp. 735-765″

Joseph C, Srivastava K, Ochuba O, Ruo SW, Alkayyali T, Sandhu JK, Waqar A, Jain A, Poudel S. Stress Urinary Incontinence Among Young Nulliparous Female Athletes. Cureus. 2021 Sep 15;13(9):e17986. doi: 10.7759/cureus.17986. PMID: 34660161; PMCID: PMC8516023.

Khairusheva, I. & Apolikhina, I.. (2023). REVIEW OF THE USE OF INTRAVAGINAL HIFU THERAPY FOR THE TREATMENT OF VULVOVAGINAL ATROPHY, STRESS URINARY INCONTINENCE AND WIDE VAGINA SYNDROME. Interdisciplinary Approaches to Medicine. 4. 10.26577/IAM.2023.v4.i1.05.

Kolczewski P, Kozłowski M, Cymbaluk-Płoska A. Micro-Focused Ultrasound Therapy in Patients with Urogenital Atrophy and Vaginal Laxity. J Clin Med. 2022 Nov 26;11(23):6980. doi: 10.3390/jcm11236980. PMID: 36498554; PMCID: PMC9739894.

Leslie SW, Tran LN, Puckett Y. Urinary Incontinence. [Updated 2024 Aug 11]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559095/

Long CY, Lin KL, Yeh JL, Feng CW, Loo ZX. Effect of High-Intensity Focused Electromagnetic Technology in the Treatment of Female Stress Urinary Incontinence. Biomedicines. 2024 Dec 18;12(12):2883. doi: 10.3390/biomedicines12122883. PMID: 39767789; PMCID: PMC11673164.

Lugo T, Leslie SW, Mikes BA, et al. Stress Urinary Incontinence. [Updated 2024 Aug 31]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539769/

Lukanović D, Kunič T, Batkoska M, Matjašič M, Barbič M. Effectiveness of Magnetic Stimulation in the Treatment of Urinary Incontinence: A Systematic Review and Results of Our Study. J Clin Med. 2021 Nov 8;10(21):5210. doi: 10.3390/jcm10215210. PMID: 34768730; PMCID: PMC8584787.

Önder Dirican A, Ceran MU, Kahraman O, Sönmez MG. High-intensity focused ultrasound (HIFU) for the treatment of female urinary incontinence: A retrospective analysis. Medicine (Baltimore). 2024 Oct 4;103(40):e39940. doi: 10.1097/MD.0000000000039940. PMID: 39465710; PMCID: PMC11460924.

Palm M. Magnetic Resonance Imaging Evaluation of Changes in Gluteal Muscles After Treatments With the High-Intensity Focused Electromagnetic Procedure. Dermatol Surg. 2021 Mar 1;47(3):386-391. doi: 10.1097/DSS.0000000000002764. PMID: 32947301.

Pires T, Pires P, Moreira H, Viana R. Prevalence of Urinary Incontinence in High-Impact Sport Athletes: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Hum Kinet. 2020 Jul 21;73:279-288. doi: 10.2478/hukin-2020-0008. PMID: 32774559; PMCID: PMC7386138.

Ptaszkowski K, Malkiewicz B, Zdrojowy R, Ptaszkowska L, Paprocka-Borowicz M. Assessment of the Short-Term Effects after High-Inductive Electromagnetic Stimulation of Pelvic Floor Muscles: A Randomized, Sham-Controlled Study. J Clin Med. 2020 Mar 23;9(3):874. doi: 10.3390/jcm9030874. PMID: 32210031; PMCID: PMC7141507.

Qige Guo, Qing Pei, Jiying Dong, Advances in the research and application of high-intensity focused electromagnetic technology for fat apoptosis and body shaping, Chinese Journal of Plastic and Reconstructive Surgery, Volume 4, Issue 3, 2022, Pages 123-125, ISSN 2096-6911, https://doi.org/10.1016/j.cjprs.2022.06.005.

Reggiani C, Schiaffino S. Muscle hypertrophy and muscle strength: dependent or independent variables? A provocative review. Eur J Transl Myol. 2020 Sep 9;30(3):9311. doi: 10.4081/ejtm.2020.9311. PMID: 33117512; PMCID: PMC7582410.

Rzymski P, Burzyński B, Knapik M, Kociszewski J, Wilczak M. How to balance the treatment of stress urinary incontinence among female athletes? Arch Med Sci. 2020 Oct 21;17(2):314-322. doi: 10.5114/aoms.2020.100139. PMID: 33747266; PMCID: PMC7959087.

Samuels JB, Pezzella A, Berenholz J, Alinsod R. Safety and Efficacy of a Non-Invasive High-Intensity Focused Electromagnetic Field (HIFEM) Device for Treatment of Urinary Incontinence and Enhancement of Quality of Life. Lasers Surg Med. 2019 Nov;51(9):760-766. doi: 10.1002/lsm.23106. Epub 2019 Jun 7. PMID: 31172580; PMCID: PMC6851770.

Sant’Ana E, Meleck M, Ferrari P, Padovan R, Camargo C, Godoi S, de Assis L. Electromagnetic field for supramaximal muscle stimulation: A retrospective study of safety, efficacy, and patient satisfaction in Brazil. J Cosmet Dermatol. 2023 Apr;22(4):1266-1272. doi: 10.1111/jocd.15606. Epub 2023 Jan 31. PMID: 36718803.

Silantyeva E, Zarkovic D, Astafeva E, Soldatskaia R, Orazov M, Belkovskaya M, Kurtser M; Academician of the Russian Academy of Sciences. A Comparative Study on the Effects of High-Intensity Focused Electromagnetic Technology and Electrostimulation for the Treatment of Pelvic Floor Muscles and Urinary Incontinence in Parous Women: Analysis of Posttreatment Data. Female Pelvic Med Reconstr Surg. 2021 Apr 1;27(4):269-273. doi: 10.1097/SPV.0000000000000807. PMID: 31860567; PMCID: PMC8016513.

Syeda F, Pandit U. Urinary Incontinence in Female Athletes: A Systematic Review on Prevalence and Physical Therapy Approaches. Cureus. 2024 Jul 14;16(7):e64544. doi: 10.7759/cureus.64544. PMID: 39144856; PMCID: PMC11322629.

Tosun H, Akınsal EC, Sönmez G, Baydilli N, Demirci D. Is the High-Intensity Focused Electromagnetic Energy an Effective Treatment for Urinary Incontinence in Women? Ther Clin Risk Manag. 2024 Nov 30;20:811-816. doi: 10.2147/TCRM.S478919. PMID: 39640007; PMCID: PMC11619107.