Τι είναι η εμμηνόπαυση;
Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος, η λεγόμενη περίοδος, είναι ένα γεγονός, που καθορίζει τη ζωή της γυναίκας, τόσο σε επίπεδο σωματικό, όσο και σε επίπεδο ψυχικό. Η εμφάνιση της πρώτης περιόδου στην εφηβεία, ονομάζεται εμμηναρχή, ενώ η αναστολή του εμμηνορρυσιακού κύκλου ονομάζεται εμμηνόπαυση. Λέμε, πως μια γυναίκα έχει μπει στην εμμηνόπαυση, όταν για δώδεκα συναπτούς μήνες δεν έχει περίοδο.
Πότε οι γυναίκες εισέρχονται στην εμμηνόπαυση;
Κατά μέσο όρο η εμμηνόπαυση επέρχεται στην ηλικία των 51 ετών. Το ηλικιακό φάσμα εντός του οποίου είναι πιθανότερο μια γυναίκα να έχει την εμπειρία της εμμηνόπαυσης κυμαίνεται μεταξύ των 48 και των 55 ετών.
Υπάρχει όμως και ποσοστό 1% περίπου των γυναικών, οι οποίες θα βιώσουν τη λεγόμενη πρόωρη εμμηνόπαυση πριν την συμπλήρωση του 40ου έτους της ηλικίας τους.
Τι είναι οι εξάψεις στην εμμηνόπαυση;
Η πλειονότητα των γυναικών περιγράφουν τις εξάψεις στην εμμηνόπαυση ως ένα αίσθημα αιφνίδιου και σύντομου ξεσπάσματος θερμότητας. Το αίσθημα αυτό ενδέχεται να εξαπλώνεται σε όλο το σώμα, αλλά συνηθέστερα εντοπίζεται στο πρόσωπο, στο λαιμό και στο στήθος.
Οι εξάψεις σε αρκετές περιπτώσεις συνοδεύονται από εφίδρωση και παροδική ερυθρότητα του δέρματος, ειδικά στο πρόσωπο
Μία έξαψη ενδέχεται να διαρκέσει από 1 με 2 λεπτά, έως ακόμα και 5 λεπτά, ενώ συχνά συνοδεύεται από ταχυπαλμία και διαταραχές στη διάθεση (ταραχή). Η αποδρομή της έξαψης συνοδεύεται από αίσθημα δροσιάς.
Η εκδήλωση εξάψεων στην εμμηνόπαυση αυξάνει την πιθανότητα καρδιαγγειακής νόσου;
Η καρδιαγγειακή νόσος (λ.χ. έμφραγμα του μυοκαρδίου) είναι η σημαντικότερη αιτία θανάτου μεταξύ των γυναικών, ενώ τέτοιου είδους νόσος εκδηλώνεται μεταξύ των γυναικών σε κατά μέσον όρο μεγαλύτερη ηλικία, από ότι μεταξύ των ανδρών. Εν πάσει περιπτώσει η είσοδος της γυναίκας στην εμμηνόπαυση έχει αναγνωρισθεί ως εξαιρετικά σημαντικός παράγων κινδύνου εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου (Thurston και συνεργάτες, 2021).
Αν και φαίνεται, πως η εκδήλωση εξάψεων συσχετίζεται με αύξηση της πιθανότητας η γυναίκα να αντιμετωπίσει καρδιαγγειακή νόσο, ο τρόπος συσχέτισης δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρος. Συγκεκριμένα, κάποιοι επιστήμονες θεωρούν, πως ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου αυξάνεται, όταν τα επεισόδια εξάψεων είναι συχνά και επίμονα (Thurston και συνεργάτες, 2021), ενώ άλλοι επιστήμονες σημειώνουν, πως ο σχετικός κίνδυνος αυξάνεται αναλόγως ως προς την ένταση των επεισοδίων εξάψεων και όχι ως προς τη συχνότητά τους (Zhu και συνεργάτες, 2020). Έχει δε διατυπωθεί και η άποψη, πως η εκδήλωση εξάψεων συσχετίζεται με αύξηση του κινδύνου της καρδιαγγειακής νόσου, μόνον, αν η γυναίκα είναι μικρότερη των 60 ετών (Armeni και συνεργάτες, 2023).
Επιπροσθέτως, φαίνεται, πως η εκδήλωση εξάψεων συσχετίζεται και με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης παραγόντων κινδύνου, των οποίων η σχέση με την εκδήλωση της καρδιαγγειακής νόσου θεωρείται ξεκάθαρη, όπως (Thurston και συνεργάτες, 2021):
• Υπέρταση
• Αντίσταση στην ινσουλίνη και διαβήτης
• Διαταραχές λιπιδαιμικού προφίλ
• Αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης φλεγμονών
• Διαταραχές του μηχανισμού πήξης του αίματος
Ενδιαφέρον μάλιστα παρουσιάζει μελέτη (Nilsson και συνεργάτες, 2024), στα πλαίσια της οποίας εξετάσθηκαν γυναίκες ηλικίας από 50 έως 64 ετών δια της μεθόδου της αξονικής αγγειογραφίας. Η αξονική αγγειογραφία είναι μία απεικονιστική μέθοδος, η οποία βασίζεται στη γνωστή αξονική τομογραφία και αποσκοπεί στον έλεγχο των αγγείων της καρδιάς (Ramjattan και συνεργάτες, 2025). Οι υποβληθείσες στη συγκεκριμένη εξέταση συμμετέχουσες στη μελέτη είχαν υψηλότερες πιθανότητες να φέρουν στα αγγεία της καρδιάς τους αθηρωματικές πλάκες, αν ανέφεραν και έντονες εξάψεις. Οι αθηρωματικές πλάκες είναι παθολογικοί σχηματισμοί εντός του αυλού των αγγείων της καρδιάς εν προκειμένω, που περιορίζουν τη ροή του αίματος εντός αυτών. Η παρουσία αθηρωματικών πλακών στα αγγεία της καρδιάς είναι ένας παράγων, που συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου (Pahwa & Jialal, 2023).
Επομένως, αν έχω εξάψεις, κινδυνεύω από καρδιαγγειακή νόσο;
Καταρχήν, η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί «απειλή» για όλον τον πληθυσμό από μία ηλικία και πάνω. Η εκδήλωση και εξάψεων φαίνεται, πως αυξάνει κάπως τις πιθανότητες για εκδήλωση της νόσου αυτής. Όμως σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει, πως όλες οι γυναίκες, που αναφέρουν εξάψεις λίγο πριν ή μετά την εμμηνόπαυση θα αντιμετωπίσουν τέτοιο πρόβλημα. Εντούτοις, η εκδήλωση εξάψεων θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί κάλλιστα ως ένα επιπλέον «κίνητρο» για την επικέντρωση των προσπαθειών της ενδιαφερομένης στην γενικότερη μείωση του κινδύνου εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου. Στρατηγικές μείωσης του κινδύνου εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου είναι (Rippe, 2018):
• η αύξηση της φυσικής δραστηριότητας – διεθνείς οργανισμοί συστήνουν τουλάχιστον 150 λεπτά αερόβιας άσκησης μέτριας έντασης την εβδομάδα ή 75 λεπτά έντονης άσκησης και ασκήσεων μυϊκής ενδυνάμωσης τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα
• εφαρμογή ενός τρόπου υγιεινής διατροφής, όπως είναι η λεγόμενη «Μεσογειακή Δίαιτα»
• Η διατήρηση του σωματικού βάρους εντός φυσιολογικών ορίων
• Η αποφυγή ή η διακοπή του καπνίσματος
• Ο περιορισμός του άγχους
• Ο τακτικός έλεγχος της αρτηριακής πίεσης και η λήψη της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής, αν αυτό κριθεί σκόπιμο από τον θεράποντα ιατρό
• Ο αποτελεσματικός έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα
Ανατρέχοντας στις στρατηγικές μείωσης του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου, δεν μπορεί κανείς παρά να παρατηρήσει, πως κάποιες από αυτές θα εφαρμόζονταν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα δια της Κλινικής Ύπνωσης.
Δια της μεθόδου αυτής είναι δυνατόν να:
• Ελεγχθεί η υπερφαγία και έτσι να επιτευχθεί μακροπρόθεσμη μείωση του σωματικού βάρους
• Να διακόψει κανείς το κάπνισμα
• Να ελεγχθεί το άγχος
Παράλληλα δια της κλινικής ύπνωσης επιτυγχάνεται και αποτελεσματικός έλεγχος των εξάψεων, η εκδήλωση των οποίων αποτελεί συχνά πηγή έντονης δυσφορίας για τη γυναίκα.
Τι είναι η κλινική ύπνωση;
Ο πλήρης τίτλος της εν λόγω μεθόδου είναι «Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία». Κατ’ ουσίαν σε αυτή «συνδυάζεται» η ύπνωση με τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία.
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία είναι ένα είδος ψυχοθεραπείας, το οποίο εστιάζει στον τρόπο, που οι σκέψεις, οι πεποιθήσεις και οι στάσεις ζωής ενός εκάστου επηρεάζουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του. Το συγκεκριμένο είδος θεραπείας αποσκοπεί στην απόκτηση εκ μέρους του θεραπευομένου δεξιοτήτων, χάρη στις οποίες αυτός θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει με τρόπο λειτουργικό διάφορες καταστάσεις, που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως προβληματικές. Εν ολίγοις, δια της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας εξετάζονται οι γνωσίες («ο τρόπος σκέψης») και οι συμπεριφορές («ο τρόπος δράσης») και αξιολογείται το κατά πόσον αυτές βοηθούν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της ζωής. Εν τέλει διερευνάται το ενδεχόμενο δυνατότητας εκτέλεσης τροποποιήσεων των γνωσιών και των συμπεριφορών, προκειμένου να καταστούν χρηστικές, αποτελεσματικές και λειτουργικές (Chand και συνεργάτες, 2023).
Στα πλαίσια της «Γνωσιακής Συμπεριφορικής Κλινικής Υπνοθεραπείας» η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία συνδυάζεται με την Κλινική Ύπνωση. Ο όρος Κλινική Ύπνωση θεωρείται πρακτικά ταυτόσημος με τον όρο Υπνοθεραπεία (Geagea και συνεργάτες, 2024). Ως ύπνωση ορίζεται μία κατάσταση, στην οποία το άτομο βρίσκεται σε εγρήγορση (είναι ξύπνιο) και εν πλήρει συνειδήσει (έχει αντίληψη της κατάστασης), ενώ η προσοχή του έχει αποσπασθεί από το άμεσο περιβάλλον και έχει εστιασθεί σε «εσωτερικές εμπειρίες», όπως συναισθήματα, γνωσίες ή εικόνες (Heap, 2012).
Η ύπνωση «εισάγει» το άτομο σε μία κατάσταση «τροποποιημένης συνειδητότητας», η οποία αποτελεί τμήμα της ανθρώπινης εμπειρίας. Σε τέτοια κατάσταση το άτομο εισέρχεται, όταν – για παράδειγμα – «ξεχνιέται» διαβάζοντας ένα καλό βιβλίο, οδηγεί ακολουθώντας μία γνωστή διαδρομή, προσεύχεται, διαλογίζεται ή όταν εμπλέκεται σε μία μονότονη ή δημιουργική δραστηριότητα (Williamson, 2019).
Όσο ο θεραπευόμενος είναι σε κατάσταση ύπνωσης, καθίσταται ανοικτός και δεκτικός στην υποβολή από το θεραπευτή. Δια της υποβολής ο θεραπευτής περιγράφει λεκτικά «μηνύματα» ή εικόνες, οι οποίες κατατείνουν («οδηγούν») σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, όπως είναι η ανακούφιση από την ψυχική πίεση και το άγχος ή τον πόνο (Williamson, 2019).
Η ύπνωση εξάλλου έχει περιγραφεί ως μία «συμφωνία» μεταξύ υπνοθεραπευτή και θεραπευομένου, προκειμένου ο δεύτερος να υποβληθεί σε μία ψυχοθεραπευτική τεχνική, στα πλαίσια της οποίας θα χρησιμοποιηθεί η υποβολή προκειμένου να επιτευχθούν μεταβολές στην αίσθηση, αντίληψη, γνωσία, συναισθηματική κατάσταση, διάθεση ή συμπεριφορά (Montgomery και συνεργάτες, 2002). Είναι επομένως σημαντικό να γίνει κατανοητό, πως οι όποιες αλλαγές επιτυγχάνονται δια της ύπνωσης προϋποθέτουν τη σύμφωνη γνώμη και ευθαρσώς διατυπωμένη συγκατάθεση του θεραπευομένου.
Ποιοι ασκούν τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία;
Σύμφωνα και με τις οδηγίες τόσο της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας (National Health Service/ NHS), όσο και του Βασιλικού Κολλεγίου των Ψυχιάτρων (Royal College of Psychiatrists) (αμφότεροι είναι θεσμικοί φορείς του χώρου της υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο), υπνοθεραπεία ασκούν επαγγελματίες υγείας, όπως είναι οι ιατροί, οι οποίοι έχουν λάβει τη σχετική εκπαίδευση και πιστοποίηση, ενώ – ιδανικά – είναι και μέλη διεθνών οργανισμών, που σχετίζονται με την υπνοθεραπεία.
Κλείστε ΕΔΩ το ραντεβού σας, για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, που σας απασχολεί!
Δείτε και το σχετικό video, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Armeni A, Anagnostis P, Armeni E, Mili N, Goulis D, Lambrinoudaki I. Vasomotor symptoms and risk of cardiovascular disease in peri- and postmenopausal women: A systematic review and meta-analysis. Maturitas. 2023 May;171:13-20. doi: 10.1016/j.maturitas.2023.02.004. Epub 2023 Mar 6. PMID: 36907116.
Chand SP, Kuckel DP, Huecker MR. Cognitive Behavior Therapy. [Updated 2023 May 23]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470241/
Geagea D, Ogez D, Kimble R, Tyack Z. Redefining hypnosis: A narrative review of theories to move towards an integrative model. Complement Ther Clin Pract. 2024 Feb;54:101826. doi: 10.1016/j.ctcp.2023.101826. Epub 2023 Dec 30. PMID: 38199053.
Heap, M. (2012). Hypnotherapy: A Handbook: A handbook. McGraw-Hill Education (UK).
Montgomery GH, Weltz CR, Seltz M, Bovbjerg DH. Brief presurgery hypnosis reduces distress and pain in excisional breast biopsy patients. Int J Clin Exp Hypn. 2002 Jan;50(1):17-32. doi: 10.1080/00207140208410088. PMID: 11778705.
Nilsson S, Qvick A, Henriksson M, Lawesson SS, Holm AS, Leander K. Menopausal Vasomotor Symptoms and Subclinical Atherosclerotic Cardiovascular Disease: A Population-Based Study. J Am Heart Assoc. 2024 Sep 3;13(17):e033648. doi: 10.1161/JAHA.123.033648. Epub 2024 Aug 21. PMID: 39166434; PMCID: PMC11646512.
Pahwa R, Jialal I. Atherosclerosis. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507799/
Ramjattan NA, Lala V, Kousa O, et al. Coronary CT Angiography. [Updated 2024 Jan 19]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470279/
Rippe JM. Lifestyle Strategies for Risk Factor Reduction, Prevention, and Treatment of Cardiovascular Disease. Am J Lifestyle Med. 2018 Dec 2;13(2):204-212. doi: 10.1177/1559827618812395. PMID: 30800027; PMCID: PMC6378495.
Thurston RC, Aslanidou Vlachos HE, Derby CA, Jackson EA, Brooks MM, Matthews KA, Harlow S, Joffe H, El Khoudary SR. Menopausal Vasomotor Symptoms and Risk of Incident Cardiovascular Disease Events in SWAN. J Am Heart Assoc. 2021 Feb 2;10(3):e017416. doi: 10.1161/JAHA.120.017416. Epub 2021 Jan 20. PMID: 33470142; PMCID: PMC7955448.
Williamson A. What is hypnosis and how might it work? Palliat Care. 2019 Jan 31;12:1178224219826581. doi: 10.1177/1178224219826581. PMID: 30728719; PMCID: PMC6357291.
Zhu D, Chung HF, Dobson AJ, Pandeya N, Anderson DJ, Kuh D, Hardy R, Brunner EJ, Avis NE, Gold EB, El Khoudary SR, Crawford SL, Mishra GD. Vasomotor menopausal symptoms and risk of cardiovascular disease: a pooled analysis of six prospective studies. Am J Obstet Gynecol. 2020 Dec;223(6):898.e1-898.e16. doi: 10.1016/j.ajog.2020.06.039. Epub 2020 Jun 23. PMID: 32585222; PMCID: PMC7704910.
