Τι είναι η παχυσαρκία;
Ένα βασικό εργαλείο μέτρησης, που χρησιμοποιείται στη διάγνωση της παχυσαρκίας είναι ο Δείκτης Μάζας/ Σώματος (Body Mass Index/ BMI). Ο δείκτης αυτός υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος σε κιλά με το ύψος σε μέτρα υψωμένο στο τετράγωνο, οπότε η μονάδα του BMI είναι τα Kg/m^2. Ανάλογα με τη μέτρηση αυτή ο καθένας κατατάσσεται στις παρακάτω κατηγορίες (Panuganti και συνεργάτες, 2023):
• Λιποβαρής: BMI μικρότερος των 18,5 Kg/m^2
• Φυσιολογικό βάρος (Νορμοβαρής): BMI μεταξύ των 18,5Kg/m^2 και των 24,9Kg/m^2
• Υπέρβαρος: BMI μεταξύ των 25 Kg/m^2 και των 29,9 Kg/m^2
• Παχύσαρκος (τάξης 1): BMI μεταξύ των 30 Kg/m^2 και των 34,9 Kg/m^2
• Παχύσαρκος (τάξης 2): BMI μεταξύ των 35 Kg/m^2 και των 39,9 Kg/m^2
• Παχύσαρκος (τάξης 3): BMI μεγαλύτερος των 40 Kg/m^2
Σε μελέτη του 2006 (Kapantais και συνεργάτες, 2006), στα πλαίσια της οποίας ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από το ιστορικό 17,341 ανδρών και γυναικών, που κατοικούσαν στην Ελλάδα και είχαν ηλικία μεταξύ των 20 και των 70 ετών, υπολογίστηκε, πως ο μέσος BMI ανήρχετο στα 26,5 (27,3 Kg/m^2 για τους άνδρες και 25,7 Kg/m^2 για τις γυναίκες). Το δε ποσοστό του πληθυσμού, που παρουσίαζε παχυσαρκία έφθανε το 22,5% (26% για τους άνδρες και 18.2% για τις γυναίκες), ενώ υπέρβαρο ήταν το 35,2% του πληθυσμού (41,1% των ανδρών και 29,9% των γυναικών). Τα δε ποσοστά παχυσαρκίας παρέμεναν περίπου σταθερά ανεξάρτητα από την ηλικία, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά μεταξύ των γυναικών παρουσίαζαν αυξητική τάση με την ηλικία.
Σε γενικές γραμμές θεωρούμε, πως η εκδήλωση της παχυσαρκίας συνδέεται με την «ανισορροπία» μεταξύ της προσλαμβανόμενης από την τροφή ενέργειας και της καταναλισκόμενης ενέργειας για την κάλυψη των σωματικών αναγκών. Η παχυσαρκία είναι μία πολυπαραγοντική νόσος και η ανάλυση των αιτίων της, που κατά περίπτωσιν είναι γενετικά, πολιτισμικά και κοινωνικά, κείται πέραν του σκοπού στου παρόντος πονήματος. Άλλα αίτια της παχυσαρκίας περιλαμβάνουν τη μειωμένη σωματική δραστηριότητα, τις διαταραχές ύπνου, ενδοκρινικές διαταραχές, λήψη κάποιων τύπων φαρμακευτικής αγωγής, αλλά και την κατανάλωση τροφίμων, που έχουν υποστεί έντονη επεξεργασία και χαρακτηρίζονται από την εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητά τους σε υδατάνθρακες (Panuganti και συνεργάτες, 2023).
Η παχυσαρκία έχει συσχετισθεί με πλήθος προβλημάτων στην υγεία, αλλά στο παρόν πόνημα θα επικεντρωθούμε στις γυναικολογικού ενδιαφέροντος διαταραχές, που εκδηλώνονται και εξαιτίας της παχυσαρκίας μετά την εμμηνόπαυση.
Πότε οι γυναίκες εισέρχονται στην εμμηνόπαυση;
Κατά μέσο όρο η εμμηνόπαυση επέρχεται στην ηλικία των 51 ετών. Το ηλικιακό φάσμα εντός του οποίου είναι πιθανότερο μια γυναίκα να έχει την εμπειρία της εμμηνόπαυσης κυμαίνεται μεταξύ των 48 και των 55 ετών.
Υπάρχει όμως και ποσοστό 1% περίπου των γυναικών, οι οποίες θα βιώσουν τη λεγόμενη πρόωρη εμμηνόπαυση πριν την συμπλήρωση του 40ου έτους της ηλικίας τους.
Τι είναι η κλιμακτήριος;
Η εμμηνόπαυση – κατά κανόνα – δεν εκδηλώνεται «μία κι έξω», αλλά προηγείται μία «μεταβατική περίοδος», η οποία αποκαλείται και «κλιμακτήριος». Κατά την κλιμακτήριο η δραστηριότητα των ωοθηκών βαίνει μειούμενη. Η προοδευτική αυτή κάμψη της ωοθηκικής δραστηριότητας αντικατοπτρίζεται τόσο σε αναφερόμενες από τη γυναίκα μεταβολές στην περίοδό της, αλλά και σε εργαστηριακές εξετάσεις.
Γατί αυξάνεται το σωματικό βάρος, όσο πλησιάζω στην εμμηνόπαυση;
Δεν έχουμε αποσαφηνίσει πλήρως τους λόγους, για τους οποίους λίγο πριν και – ακόμα περισσότερο – μετά την εμμηνόπαυση το βάρος της γυναίκας παρουσιάζει συχνά αυξητικές τάσεις. Εντούτοις, εκ των ευρισκομένων στη διεθνή βιβλιογραφία στοιχείων προκύπτουν ισχυρές ενδείξεις, υπέρ τις πιθανότητας στο μηχανισμό αύξησης του σωματικού βάρους και του σωματικού λίπους να εμπλέκονται τα οιστρογόνα και συγκεκριμένα η πτώση της παραγωγής των ορμονών αυτών από τις ωοθήκες.
Υπέρ τις άποψης αυτής συνηγορούν και οι συντάκτες μελέτης του 2014, οι οποίοι ανασκόπησαν τα στοιχεία παλαιοτέρων μελετών. Εκ της συγκεκριμένης μελέτης προέκυψαν στοιχεία, που καταδεικνύουν την συσχέτιση της μείωσης της παραγωγής οιστρογόνων με την εμφάνιση παχυσαρκίας (Lizcano & Guzmán, 2014).
Επιπροσθέτως έχει καταγραφεί σε στατιστικές μελέτες και η σαφής αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας, όσον η γυναίκα πλησιάζει στην εμμηνόπαυση. Έτσι σε μελέτη του 2010 το ποσοστό των παχυσάρκων γυναικών στις Η.Π.Α. αυξάνεται σημαντικά μετά την ηλικία των 40. Συγκεκριμένα, το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 65% για το ηλικιακό φάσμα 40 έως 59, ενώ, όσον αφορά γυναίκες, που έχουν συμπληρώσει τα 60 έτη, το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 73,8% (Flegal και συνεργάτες, 2010).
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και μελέτη του 2018, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα, πως η χορήγηση ορμονικής θεραπείας υποκατάστασης σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες σχετίζεται με μείωση του σωματικού βάρους και του σωματικού λίπους, η οποία όμως αναστρέφεται μετά τη διακοπή της χορήγησης της συγκεκριμένης θεραπείας (Papadakis και συνεργάτες, 2018).
Πώς αλλάζει το πάχος μετά την εμμηνόπαυση;
Ο λιπώδης ιστός κατανέμεται σε διαφορετικές περιοχές του σώματος. Ο τύπος κατανομής του λιπώδους ιστού (ήτοι το ποσοστό αυτού, που εντοπίζεται στις διάφορες περιοχές του σώματος) εξαρτάται από πλήθος παραγόντων όπως (Shuster και συνεργάτες, 2012):
• το φύλο
• την ηλικία
• την φυλή
• την εθνικότητα
• τη διατροφή
• τη φυσική άσκηση
• τις ορμόνες
• τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής
Το ποσοστό του σωματικού λίπους είναι υψηλότερο στις γυναίκες, στα ηλικιωμένα και στα υπέρβαρα άτομα (Shuster και συνεργάτες, 2012).
«Παραδοσιακά» το λίπος στο ανθρώπινο σώμα, ανάλογα με τον εντοπισμό του χωρίζεται σε (Shuster και συνεργάτες, 2012):
• σπλαχνικό – εντοπίζεται μέσα στην κοιλιά και περιβάλλει τα όργανα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις εντοπίζεται ακόμα και πέριξ της καρδιάς
• υποδόριο – εντοπίζεται κάτω από το δέρμα (βλ. εικόνα).
Μετά την εμμηνόπαυση καταγράφεται σημαντική αύξηση του σπλαχνικού λίπους εν σχέσει με το υποδόριο λίπος (Svendsen και συνεργάτες, 1995; Toth και συνεργάτες, 2000; Garaulet και συνεργάτες, 2002; Lankila και συνεργάτες, 2025).
Μα είναι επικίνδυνο το σπλαχνικό λίπος σε γυναίκες, που έχουν μπει στην εμμηνόπαυση;
Αν και αμφότερα τα δύο αυτά είδη λιπώδους ιστού είναι σημαντικά για την ορθή λειτουργία του σώματός μας, ιδιαίτερη προσοχή έχει δοθεί στο σπλαχνικό λίπος, διότι η αυξημένη παρουσία του έχει συνδεθεί στο γενικό πληθυσμό με την αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης παθολογιών όπως (Elffers και συνεργάτες, 2017; Shuster και συνεργάτες, 2012):
• διαταραχές στο μεταβολισμό των σακχάρων και των λιπών, συμπεριλαμβανομένης της εκδήλωσης αντίστασης στην ινσουλίνη και του διαβήτη τύπου 2
• καρδιαγγειακής νόσου (ισχαιμικά καρδιακά επεισόδια και υπέρταση)
• καρκίνου του παχέως εντέρου, του μαστού και του προστάτου
• λοιμώδεις (παθολογίες, που συνδέονται με μικρόβια) ή μη λοιμώδεις παθολογίες. Συχνότερες είναι δε και οι επιπλοκές αυτών των παθολογιών με χρεία παράτασης της όποιας νοσοκομειακής περίθαλψης, αλλά και με αύξηση της θνησιμότητάς τους.
Εντός του σπλαχνικού λιπώδους ιστού εντοπίζονται και κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Ανοσοποιητικό ονομάζεται το σύστημα αυτό του σώματος, το οποίο είναι «επιφορτισμένο» με την άμυνα του οργανισμού έναντι ιών, μικροβίων, ακόμα και του καρκίνου. Η παρουσία αυξημένου ποσοστού λίπους στα παχύσαρκα άτομα έχει συνδεθεί και με την εκδήλωση γενικευμένης χρόνιας και «χαμηλής ισχύος» φλεγμονής, εξαιτίας της οποίας προκαλείται τελικά βλάβη στους ιστούς του σώματος (Kolb, 2022).
Η αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης των ανωτέρω παθολογιών, όταν υφίσταται αυξημένη ποσότητα σπλαχνικού λίπους δεν έχει διαπιστωθεί μόνον στο γενικό πληθυσμό, αλλά και μεταξύ των γυναικών, που έχουν μπει στην εμμηνόπαυση ειδικότερα (Svendsen και συνεργάτες, 1995; Toth και συνεργάτες, 2000; Garaulet και συνεργάτες, 2002; Lankila και συνεργάτες, 2025).
Η παχυσαρκία αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης εξάψεων κατά την κλιμακτήριο και την εμμηνόπαυση
Η πλειονότητα των γυναικών περιγράφουν τις εξάψεις στην εμμηνόπαυση ως ένα αίσθημα αιφνιδίου και συντόμου ξεσπάσματος θερμότητας. Το αίσθημα αυτό ενδέχεται να εξαπλώνεται σε όλο το σώμα, αλλά συνηθέστερα εντοπίζεται κατά κύριο λόγο στο πρόσωπο, στο λαιμό και στο στήθος.
Οι εξάψεις σε αρκετές περιπτώσεις συνοδεύονται από εφίδρωση και παροδική ερυθρότητα του δέρματος, ειδικά στο πρόσωπο
Μία έξαψη ενδέχεται να διαρκέσει από 1 με 2 λεπτά, έως ακόμα και 5 λεπτά, ενώ συχνά συνοδεύεται από ταχυπαλμία και διαταραχές στη διάθεση (ταραχή). Η αποδρομή της έξαψης συνήθως συνοδεύεται από αίσθημα δροσιάς.
Στη διεθνή βιβλιογραφία ανευρίσκεται πλήθος μελετών, εκ των στοιχείων των οποίων συνάγεται το συμπέρασμα, πως η παχυσαρκία μετά την εμμηνόπαυση συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης εξάψεων (Gallicchio και συνεργάτες, 2005; Saccomani και συνεργάτες, 2017; Tang και συνεργάτες, 2022; Kazama και συνεργάτες, 2023).
Η παχυσαρκία συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης υπνικής άπνοιας κατά την εμμηνόπαυση
Με τον όρο αυτό αναφερόμαστε στη διακοπή της αναπνοής κατά τον ύπνο, η οποία οφείλεται σε απόφραξη της ανώτερης αναπνευστικής οδού.
Τα άτομα, που πάσχουν από το είδος αυτό της άπνοιας, εμφανίζουν κατά τον ύπνο δυσκολίες στην αναπνοή τους. Κάποια στιγμή μάλιστα η αναπνοή τους ενδέχεται να σταματήσει τελείως για διάστημα 20 περίπου δευτερολέπτων, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις το διάστημα αυτό μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 40 δευτερόλεπτα (Slowik και συνεργάτες, 2025).
Όταν ο εγκέφαλος «αντιληφθεί», πως τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα έχουν πέσει κάτω από ένα όριο, τότε το σώμα αντιδρά: το άτομο παίρνει μια «πνιχτή» ανάσα και η αναπνοή αρχίζει ξανά (συνήθως με ροχαλητό, αφού τα άτομα, που πάσχουν από αυτό το είδος της άπνοιας τυπικά ροχαλίζουν). Τέτοια επεισόδια μπορεί να επαναληφθούν μέσα σε μία ώρα από 15 έως και 30 ή και περισσότερες φορές.
Σπάνια τα άτομα, που πάσχουν από Αποφρακτική Υπνική Άπνοια το γνωρίζουν, διότι δεν θυμούνται τα επεισόδια άπνοιας. Συνήθως, ο σύντροφος είναι αυτός, που θα το καταλάβει.
Όπως υποδηλώνει και ο όρος «αποφρακτική», η άπνοια αυτή προκαλείται από απόφραξη των αεροφόρων οδών.
Οι μύες μας, ακόμα και όταν δεν τους χρησιμοποιούμε, δεν είναι ποτέ τελείως «χαλαροί», αλλά παρουσιάζουν μικρή τάση («σφίξιμο»). Η τάση αυτή αποκαλείται μυϊκός τόνος. Κατά τον ύπνο ο μυϊκός τόνος, ούτως ή άλλως μειώνεται και οι μύες «χαλαρώνουν». Έτσι συχνά οι μαλακοί ιστοί του λαιμού, αφού δεν έχουν πια την υποστήριξη των μυών «συμπτύσσονται» και κατά τον τρόπο αυτό αποφράσσεται η αναπνευστική οδός.
Συμπτώματα Αποφρακτικής Υπνικής Άπνοιας είναι:
• Υπνηλία και αίσθημα κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Ξηροστομία
• Πονοκέφαλος το πρωί
• Δυσκολίες στη συγκέντρωση, δυσθυμία, ευερεθιστότητα
• Νυχτερινή εφίδρωση
• Ανήσυχος ύπνος
• Ροχαλητό
• Απότομη αφύπνιση με αίσθημα πνιγμού
• Δυσκολίες στην αφύπνιση το πρωί
Κοιτώντας τα συμπτώματα αυτά, καταλαβαίνει κανείς, γιατί είναι δύσκολο να γίνει διάγνωση του προβλήματος μόνο επί τη βάσει των συμπτωμάτων
Η διάγνωση της υπνικής άπνοιας γίνεται δια της παρακολούθησης του ατόμου την ώρα, που κοιμάται. Τότε ελέγχονται τα ζωτικά του σημεία, ο κορεσμός του αίματός του σε οξυγόνο (μετράται δηλαδή πόσο οξυγόνο έχει στο αίμα), καθώς και άλλες παράμετροι.
Η αποφρακτική υπνική άπνοια έχει δυσμενέστατη επιρροή επί της ποιότητας ζωής του ατόμου, ενώ εξαιτίας της αυξάνεται ο κίνδυνος πρόωρου θανάτου (Andrisani & Andrisani, 2023), αλλά και η πιθανότητα αιφνίδιου θανάτου ειδικότερα και θανάτου γενικότερα από διάφορες παθολογίες, ιδιαίτερα δε από παθολογίες, που σχετίζονται με το καρδιαγγειακό σύστημα (Heilbrunn και συνεργάτες, 2021).
Η υπνική άπνοια απαντάται σαφώς συχνότερα μεταξύ των παχύσαρκων ατόμων και ως πρώτο μέσο αντιμετώπισής της συστήνεται η απώλεια βάρους (Tai και συνεργάτες, 2024). Πλέον αυτή καθαυτή η εμμηνόπαυση θεωρείται ανεξάρτητος παράγων, που συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης υπνικής άπνοιας, ενδεχομένως συνεπεία της διαφορετικής κατανομής του λιπώδους ιστού στο σώμα (Krüger και συνεργάτες, 2023; Wang και συνεργάτες, 2025). Όμως, όπως φαίνεται και από τα διαθέσιμα κλινικά στοιχεία, η συχνότητα της συγκεκριμένης παθολογίας αυξάνεται έτει περαιτέρω εξαιτίας της παχυσαρκίας και μετά την εμμηνόπαυση (Resta και συνεργάτες, 2004; Naufel και συνεργάτες, 2018).
Η παχυσαρκία αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης διαφόρων μορφών γυναικολογικού καρκίνου
Θεωρείται, πως παχυσαρκία συνδέεται με αύξηση διαφόρων ειδών καρκίνου μετά την εμμηνόπαυση (Devericks και συνεργάτες, 2022).
Αρχικά θα αναφερθούμε στη λεγομένη υπερπλασία του ενδομητρίου. Με τον όρο αυτόν περιγράφουμε την αύξηση του πάχους του ενδομητρικού ιστού, του εξειδικευμένου δηλαδή ιστού, που καλύπτει το εσωτερικό τοίχωμα της ενδομητρικής κοιλότητας. Η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι μία καλοήθης αλλοίωση, αλλά δεν αποκλείεται είτε να υποκρύπτει αληθή καρκίνο είτε να εξαλλαγεί σε αληθή καρκίνο (Singh και συνεργάτες, 2024).
Οι παχύσαρκες γυναίκες διατρέχουν 3 φορές υψηλότερο κίνδυνο να διαγνωσθούν με υπερπλασία του ενδομητρίου, ενώ η παχυσαρκία έχει διαπιστωθεί, πως συνδέεται και με αύξηση των πιθανοτήτων εξαλλαγής της υπερπλασίας σε αληθή καρκίνο του ενδομητρίου (Viola και συνεργάτες, 2008; Wang και συνεργάτες, 2024).
Η παχύσαρκες γυναίκες εξάλλου διατρέχουν και υψηλότερο κίνδυνο να προσβληθούν και από καρκίνο του μαστού (Picon-Ruiz και συνεργάτες, 2017; Naaman και συνεργάτες, 2022; Devericks και συνεργάτες, 2022), ενώ διερευνάται και η συσχέτιση της παχυσαρκίας με τον καρκίνο των ωοθηκών (Liu και συνεργάτες, 2015; Tworoger & Huang, 2016; Foong & Bolton, 2017).
Πώς μπορώ να χάσω βάρος;
Δεν υπάρχει μέθοδος απώλειας βάρους, η οποία δεν περιλαμβάνει κάποιου είδους «παρέμβαση» στον τρόπο διατροφής του ενδιαφερομένου (Freire, 2020; Kim, 2021). Είναι σημαντικό επομένως να μεταβληθεί η «διατροφική συμπεριφορά» του ατόμου, που ζητά να χάσει βάρος.
Από την ανάγνωση της διεθνούς ιατρικής βιβλιογραφίας προκύπτει, πως η υποβολή σε Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία (ονομάζεται και «Κλινική Ύπνωση») των παχύσαρκων ατόμων οδηγεί σε βελτίωση των διατροφικών συνηθειών (Roslim και συνεργάτες, 2021; Delestre και συνεργάτες, 2022) και απώλεια βάρους (Erşan & Erşan, 2020; Roslim και συνεργάτες, 2022).
Τι είναι η κλινική ύπνωση;
Ο πλήρης τίτλος της εν λόγω μεθόδου είναι «Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία». Κατ’ ουσίαν σε αυτή «συνδυάζεται» η ύπνωση με τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία.
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία είναι ένα είδος ψυχοθεραπείας, το οποίο εστιάζει στον τρόπο, που οι σκέψεις, οι πεποιθήσεις και οι στάσεις ζωής ενός εκάστου επηρεάζουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του. Το συγκεκριμένο είδος θεραπείας αποσκοπεί στην απόκτηση εκ μέρους του θεραπευομένου δεξιοτήτων, χάρη στις οποίες αυτός θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει με τρόπο λειτουργικό διάφορες καταστάσεις, που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως προβληματικές. Εν ολίγοις, δια της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας εξετάζονται οι γνωσίες («ο τρόπος σκέψης») και οι συμπεριφορές («ο τρόπος δράσης») και αξιολογείται το κατά πόσον αυτές βοηθούν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της ζωής. Εν τέλει διερευνάται το ενδεχόμενο δυνατότητας εκτέλεσης τροποποιήσεων των γνωσιών και των συμπεριφορών, προκειμένου να καταστούν χρηστικές, αποτελεσματικές και λειτουργικές (Chand και συνεργάτες, 2023).
Στα πλαίσια της «Γνωσιακής Συμπεριφορικής Κλινικής Υπνοθεραπείας» η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία συνδυάζεται με την Κλινική Ύπνωση. Ο όρος Κλινική Ύπνωση θεωρείται πρακτικά ταυτόσημος με τον όρο Υπνοθεραπεία (Geagea και συνεργάτες, 2024). Ως ύπνωση ορίζεται μία κατάσταση, στην οποία το άτομο βρίσκεται σε εγρήγορση (είναι ξύπνιο) και εν πλήρει συνειδήσει (έχει αντίληψη της κατάστασης), ενώ η προσοχή του έχει αποσπασθεί από το άμεσο περιβάλλον και έχει εστιασθεί σε «εσωτερικές εμπειρίες», όπως συναισθήματα, γνωσίες ή εικόνες (Heap, 2012).
Η ύπνωση «εισάγει» το άτομο σε μία κατάσταση «τροποποιημένης συνειδητότητας», η οποία αποτελεί τμήμα της ανθρώπινης εμπειρίας. Σε τέτοια κατάσταση το άτομο εισέρχεται, όταν – για παράδειγμα – «ξεχνιέται» διαβάζοντας ένα καλό βιβλίο, οδηγεί ακολουθώντας μία γνωστή διαδρομή, προσεύχεται, διαλογίζεται ή όταν εμπλέκεται σε μία μονότονη ή δημιουργική δραστηριότητα (Williamson, 2019).
Όσο ο θεραπευόμενος είναι σε κατάσταση ύπνωσης, καθίσταται ανοικτός και δεκτικός στην υποβολή από το θεραπευτή. Δια της υποβολής ο θεραπευτής περιγράφει λεκτικά «μηνύματα» ή εικόνες, οι οποίες κατατείνουν («οδηγούν») σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, όπως είναι η ανακούφιση από την ψυχική πίεση και το άγχος ή τον πόνο (Williamson, 2019).
Η ύπνωση εξάλλου έχει περιγραφεί ως μία «συμφωνία» μεταξύ υπνοθεραπευτή και θεραπευομένου, προκειμένου ο δεύτερος να υποβληθεί σε μία ψυχοθεραπευτική τεχνική, στα πλαίσια της οποίας θα χρησιμοποιηθεί η υποβολή προκειμένου να επιτευχθούν μεταβολές στην αίσθηση, αντίληψη, γνωσία, συναισθηματική κατάσταση, διάθεση ή συμπεριφορά (Montgomery και συνεργάτες, 2002). Είναι επομένως σημαντικό να γίνει κατανοητό, πως οι όποιες αλλαγές επιτυγχάνονται δια της ύπνωσης προϋποθέτουν τη σύμφωνη γνώμη και ευθαρσώς διατυπωμένη συγκατάθεση του θεραπευομένου.
Ποιοι ασκούν τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία;
Σύμφωνα και με τις οδηγίες τόσο της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας (National Health Service/ NHS), όσο και του Βασιλικού Κολλεγίου των Ψυχιάτρων (Royal College of Psychiatrists) (αμφότεροι είναι θεσμικοί φορείς του χώρου της υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο), υπνοθεραπεία ασκούν επαγγελματίες υγείας, όπως είναι οι ιατροί, οι οποίοι έχουν λάβει τη σχετική εκπαίδευση και πιστοποίηση, ενώ – ιδανικά – είναι και μέλη διεθνών οργανισμών, που σχετίζονται με την υπνοθεραπεία.
Δείτε ΕΔΩ πώς μπορείτε να χάσετε βάρος χάρη στην Ιατρική Κλινική Ύπνωση!
Δείτε και τα σχετικά videos, που δημιουργήσαμε σε συνεργασία με τον ιστότοπο mothersblog.gr, στην ομάδα ειδικών του οποίου ανήκουμε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
Διαβάστε ακόμα:
– Ποια γυναικολογικά προβλήματα προκαλεί η παχυσαρκία;
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Andrisani G, Andrisani G. Sleep apnea pathophysiology. Sleep Breath. 2023 Dec;27(6):2111-2122. doi: 10.1007/s11325-023-02783-7. Epub 2023 Mar 28. PMID: 36976413; PMCID: PMC10656321.
Chand SP, Kuckel DP, Huecker MR. Cognitive Behavior Therapy. [Updated 2023 May 23]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470241/
Delestre F, Lehéricey G, Estellat C, Diallo MH, Hansel B, Giral P. Hypnosis reduces food impulsivity in patients with obesity and high levels of disinhibition: HYPNODIET randomized controlled clinical trial. Am J Clin Nutr. 2022 Jun 7;115(6):1637-1645. doi: 10.1093/ajcn/nqac046. Erratum in: Am J Clin Nutr. 2022 Oct 6;116(4):1187. doi: 10.1093/ajcn/nqac226. PMID: 35170724.
Devericks EN, Carson MS, McCullough LE, Coleman MF, Hursting SD. The obesity-breast cancer link: a multidisciplinary perspective. Cancer Metastasis Rev. 2022 Sep;41(3):607-625. doi: 10.1007/s10555-022-10043-5. Epub 2022 Jun 25. PMID: 35752704; PMCID: PMC9470704.
Elffers TW, de Mutsert R, Lamb HJ, de Roos A, Willems van Dijk K, Rosendaal FR, Jukema JW, Trompet S. Body fat distribution, in particular visceral fat, is associated with cardiometabolic risk factors in obese women. PLoS One. 2017 Sep 28;12(9):e0185403. doi: 10.1371/journal.pone.0185403. PMID: 28957363; PMCID: PMC5619737.
Erşan S, Erşan EE. Effects of Hypnotherapy on Weight Loss and thus on Serum Leptin, Adiponectin, and Irisin Levels in Obese Patients. J Altern Complement Med. 2020 Nov;26(11):1047-1054. doi: 10.1089/acm.2020.0104. Epub 2020 Jul 21. PMID: 32716207.
Flegal KM, Carroll MD, Ogden CL, Curtin LR. Prevalence and trends in obesity among US adults, 1999-2008. JAMA. 2010 Jan 20;303(3):235-41. doi: 10.1001/jama.2009.2014. Epub 2010 Jan 13. PMID: 20071471.
Foong KW, Bolton H. Obesity and ovarian cancer risk: A systematic review. Post Reprod Health. 2017 Dec;23(4):183-198. doi: 10.1177/2053369117709225. Epub 2017 Jul 18. PMID: 28720017.
Freire R. Scientific evidence of diets for weight loss: Different macronutrient composition, intermittent fasting, and popular diets. Nutrition. 2020 Jan;69:110549. doi: 10.1016/j.nut.2019.07.001. Epub 2019 Jul 4. PMID: 31525701.
Gallicchio L, Visvanathan K, Miller SR, Babus J, Lewis LM, Zacur H, Flaws JA. Body mass, estrogen levels, and hot flashes in midlife women. Am J Obstet Gynecol. 2005 Oct;193(4):1353-60. doi: 10.1016/j.ajog.2005.04.001. PMID: 16202725.
Garaulet M, Pérez-Llamas F, Baraza JC, Garcia-Prieto MD, Fardy PS, Tébar FJ, Zamora S. Body fat distribution in pre-and post-menopausal women: metabolic and anthropometric variables. J Nutr Health Aging. 2002;6(2):123-6. PMID: 12166365.
Geagea D, Ogez D, Kimble R, Tyack Z. Redefining hypnosis: A narrative review of theories to move towards an integrative model. Complement Ther Clin Pract. 2024 Feb;54:101826. doi: 10.1016/j.ctcp.2023.101826. Epub 2023 Dec 30. PMID: 38199053.
Heap, M. (2012). Hypnotherapy: A Handbook: A handbook. McGraw-Hill Education (UK).
Heilbrunn ES, Ssentongo P, Chinchilli VM, Oh J, Ssentongo AE. Sudden death in individuals with obstructive sleep apnoea: a systematic review and meta-analysis. BMJ Open Respir Res. 2021 Jun;8(1):e000656. doi: 10.1136/bmjresp-2020-000656. PMID: 34108135; PMCID: PMC8191609.
Kazama M, Terauchi M, Odai T, Kato K, Miyasaka N. Associations of fat mass index with hot flashes and lean mass index with insomnia in middle-aged women. Climacteric. 2023 Apr;26(2):161-166. doi: 10.1080/13697137.2023.2173566. Epub 2023 Feb 13. PMID: 36779531.
Kim JY. Optimal Diet Strategies for Weight Loss and Weight Loss Maintenance. J Obes Metab Syndr. 2021 Mar 30;30(1):20-31. doi: 10.7570/jomes20065. PMID: 33107442; PMCID: PMC8017325.
Kolb H. Obese visceral fat tissue inflammation: from protective to detrimental? BMC Med. 2022 Dec 27;20(1):494. doi: 10.1186/s12916-022-02672-y. PMID: 36575472; PMCID: PMC9795790.
Krüger M, Obst A, Ittermann T, Bernhardt O, Ivanovska T, Zygmunt M, Ewert R, Fietze I, Penzel T, Biffar R, Daboul A. Menopause Is Associated with Obstructive Sleep Apnea in a Population-Based Sample from Mecklenburg-Western Pomerania, Germany. J Clin Med. 2023 Mar 7;12(6):2101. doi: 10.3390/jcm12062101. PMID: 36983104; PMCID: PMC10052671.
Lankila H, Kekäläinen T, Hietavala EM, Laakkonen EK. A mediating role of visceral adipose tissue on the association of health behaviours and metabolic inflammation in menopause: a population-based cross-sectional study. Sci Rep. 2025 Jan 15;15(1):1999. doi: 10.1038/s41598-025-85134-8. PMID: 39814903; PMCID: PMC11735837.
Liu Z, Zhang TT, Zhao JJ, Qi SF, Du P, Liu DW, Tian QB. The association between overweight, obesity and ovarian cancer: a meta-analysis. Jpn J Clin Oncol. 2015 Dec;45(12):1107-15. doi: 10.1093/jjco/hyv150. Epub 2015 Oct 21. PMID: 26491203.
Lizcano F, Guzmán G. Estrogen Deficiency and the Origin of Obesity during Menopause. Biomed Res Int. 2014;2014:757461. doi: 10.1155/2014/757461. Epub 2014 Mar 6. PMID: 24734243; PMCID: PMC3964739.
Montgomery GH, Weltz CR, Seltz M, Bovbjerg DH. Brief presurgery hypnosis reduces distress and pain in excisional breast biopsy patients. Int J Clin Exp Hypn. 2002 Jan;50(1):17-32. doi: 10.1080/00207140208410088. PMID: 11778705.
Naaman SC, Shen S, Zeytinoglu M, Iyengar NM. Obesity and Breast Cancer Risk: The Oncogenic Implications of Metabolic Dysregulation. J Clin Endocrinol Metab. 2022 Jul 14;107(8):2154-2166. doi: 10.1210/clinem/dgac241. PMID: 35453151; PMCID: PMC9282365.
Naufel MF, Frange C, Andersen ML, Girão MJBC, Tufik S, Beraldi Ribeiro E, Hachul H. Association between obesity and sleep disorders in postmenopausal women. Menopause. 2018 Feb;25(2):139-144. doi: 10.1097/GME.0000000000000962. PMID: 28926516.
Panuganti KK, Nguyen M, Kshirsagar RK. Obesity. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459357/
Papadakis GE, Hans D, Gonzalez Rodriguez E, Vollenweider P, Waeber G, Marques-Vidal P, Lamy O. Menopausal Hormone Therapy Is Associated With Reduced Total and Visceral Adiposity: The OsteoLaus Cohort. J Clin Endocrinol Metab. 2018 May 1;103(5):1948-1957. doi: 10.1210/jc.2017-02449. PMID: 29596606.
Picon-Ruiz M, Morata-Tarifa C, Valle-Goffin JJ, Friedman ER, Slingerland JM. Obesity and adverse breast cancer risk and outcome: Mechanistic insights and strategies for intervention. CA Cancer J Clin. 2017 Sep;67(5):378-397. doi: 10.3322/caac.21405. Epub 2017 Aug 1. PMID: 28763097; PMCID: PMC5591063.
Resta O, Bonfitto P, Sabato R, De Pergola G, Barbaro MP. Prevalence of obstructive sleep apnoea in a sample of obese women: effect of menopause. Diabetes Nutr Metab. 2004 Oct;17(5):296-303. PMID: 16295052.
Roslim NA, Ahmad A, Mansor M, Aung MMT, Hamzah F, Hassan H, Lua PL. Hypnotherapy for overweight and obese patients: A narrative review. J Integr Med. 2021 Jan;19(1):1-5. doi: 10.1016/j.joim.2020.10.006. Epub 2020 Oct 22. PMID: 33162374.
Roslim NA, Ahmad A, Mansor M, Aung MMT, Hamzah F, Shahril MR, Lua PL. Does hypnosis result in greater weight loss compared to conventional approach? Am J Clin Hypn. 2022 Oct;65(2):99-109. doi: 10.1080/00029157.2021.2010642. Epub 2022 Feb 2. PMID: 35108492.
Saccomani S, Lui-Filho JF, Juliato CR, Gabiatti JR, Pedro AO, Costa-Paiva L. Does obesity increase the risk of hot flashes among midlife women?: a population-based study. Menopause. 2017 Sep;24(9):1065-1070. doi: 10.1097/GME.0000000000000884. PMID: 28562488.
Shuster A, Patlas M, Pinthus JH, Mourtzakis M. The clinical importance of visceral adiposity: a critical review of methods for visceral adipose tissue analysis. Br J Radiol. 2012 Jan;85(1009):1-10. doi: 10.1259/bjr/38447238. Epub 2011 Sep 21. PMID: 21937614; PMCID: PMC3473928.
Singh G, Cue L, Puckett Y. Endometrial Hyperplasia. [Updated 2024 Apr 30]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560693/
Slowik JM, Sankari A, Collen JF. Obstructive Sleep Apnea. [Updated 2025 Mar 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459252/
Svendsen OL, Hassager C, Christiansen C. Age- and menopause-associated variations in body composition and fat distribution in healthy women as measured by dual-energy X-ray absorptiometry. Metabolism. 1995 Mar;44(3):369-73. doi: 10.1016/0026-0495(95)90168-x. PMID: 7885283.
Tai JE, Phillips CL, Yee BJ, Grunstein RR. Obstructive sleep apnoea in obesity: A review. Clin Obes. 2024 Jun;14(3):e12651. doi: 10.1111/cob.12651. Epub 2024 Feb 28. PMID: 38419261.
Tang R, Fan Y, Luo M, Zhang D, Xie Z, Huang F, Wang Y, Liu G, Wang Y, Lin S, Chen R. General and Central Obesity Are Associated With Increased Severity of the VMS and Sexual Symptoms of Menopause Among Chinese Women: A Longitudinal Study. Front Endocrinol (Lausanne). 2022 Apr 26;13:814872. doi: 10.3389/fendo.2022.814872. PMID: 35557846; PMCID: PMC9086713.
Toth MJ, Tchernof A, Sites CK, Poehlman ET. Menopause-related changes in body fat distribution. Ann N Y Acad Sci. 2000 May;904:502-6. doi: 10.1111/j.1749-6632.2000.tb06506.x. PMID: 10865795.
Tworoger SS, Huang T. Obesity and Ovarian Cancer. Recent Results Cancer Res. 2016;208:155-176. doi: 10.1007/978-3-319-42542-9_9. PMID: 27909907.
Viola AS, Gouveia D, Andrade L, Aldrighi JM, Viola CF, Bahamondes L. Prevalence of endometrial cancer and hyperplasia in non-symptomatic overweight and obese women. Aust N Z J Obstet Gynaecol. 2008 Apr;48(2):207-13. doi: 10.1111/j.1479-828X.2008.00845.x. PMID: 18366497.
Wang L, Wei W, Cai M. A Review of the Risk Factors Associated with Endometrial Hyperplasia During Perimenopause. Int J Womens Health. 2024 Sep 9;16:1475-1482. doi: 10.2147/IJWH.S481509. PMID: 39281324; PMCID: PMC11397258.
Wang Y, Liu H, Zhou B, Yue W, Wang M, Hu K. Menopause and obstructive sleep apnea: revealing an independent mediating role of visceral fat beyond body mass index. BMC Endocr Disord. 2025 Jan 26;25(1):21. doi: 10.1186/s12902-025-01850-2. PMID: 39863851; PMCID: PMC11765922.
Williamson A. What is hypnosis and how might it work? Palliat Care. 2019 Jan 31;12:1178224219826581. doi: 10.1177/1178224219826581. PMID: 30728719; PMCID: PMC6357291.
